Koud weer, werken in de horeca, veel schoonmaken. Het zijn allemaal factoren die eczeem aan de handen kunnen uitlokken. Handeczeem is geen ernstige huidaandoening. Maar wel een hele vervelende. Voor omdat we onze handen natuurlijk constant gebruiken. In deze blog geef ik je tips om eczeem aan de handen te verminderen!
Nieuwsgierig geworden? Lees dan hieronder verder!
Wat is handeczeem?
De medisch term voor eczeem aan de handen is hand dermatitis. Dit betekent letterlijk: een ontsteking van de huid. Dat zich dus beperkt tot je handen. Het is een geen besmettelijke huidziekte, maar wel een onwijs vervelende!
We hebben onze handen tenslotte de hele dag nodig, waardoor de ontsteking ook constant wordt blootgesteld aan prikkels. Denk aan: warm water, zeep tijdens het handen wassen, het vastpakken van voorwerpen en natuurlijk vuil. Allemaal factoren die het eczeem verergeren of zelfs veroorzaken.
Gelukkig zijn er een aantal receptvrije producten die veel verlichting kunnen geven aan eczeem op de handen. In deze blog ga ik je helpen, zodat je hopelijk in no time van je hand eczeem af bent!
Eczeem handen herkennen
Hand eczeem kun je in eerste instantie dus herkennen aan de typerende locatie, namelijk je handen. Wat hieraan vooral opvalt is de roodheid. De handen zijn doorgaans namelijk rood tot vuurrood en zien er geïrriteerd en ontstoken uit.
Daarnaast is het zo dat handeczeem gewoonlijk jeukt. Bij sommige mensen zelfs heel erg. Dit maakt de huidklacht natuurlijk extra vervelend. Jeuk zorgt er tenslotte voor dat je meer aan de huid wilt krabben en het krabben aan de huid kan het eczeem verergeren.
Andere symptomen van eczeem op de handen zijn: blaasjes of bultjes. Het gaat hierbij om met helder vocht gevulde blaasjes. Deze blaasjes drogen uiteindelijk in en veranderen in korstjes. Later schilferen ze af, waardoor de huid vervelt.
Verder is er bij handeczeem sprake van een droge huid, schilfering, ruwe plekjes, pijn en een branderige huid. Bovendien kunnen er bij ernstige gevallen of chronisch handeczeem ook kloven en barsten in de huid ontstaan. Die vaak erg pijnlijk zijn.
Verschil acuut handeczeem en chronisch handeczeem
Ondanks dat eczeem op de handen zich op een specifieke manier uit, zit er wel verschil tussen acuut handeczeem en chronisch handeczeem. Twee vormen van eczeem waarbij de huid beschadigd is en een ontstekingsreactie van de huid plaats vindt. Maar die onderling in uiterlijke kenmerken verschillen.
Acuut eczeem handen
Acuut eczeem kenmerkt zich met name door: roodheid, bultjes, blaasjes en soms vochtafscheiding. Uiteindelijk drogen deze blaasjes in en verandert het natte handeczeem meer in een droge huiduitslag met schilfertjes en korstjes. De huid vervelt hierna, waardoor ook de roodheid afneemt.
Deze vorm van eczeem wordt meestal veroorzaakt door plotselinge (acute) blootstelling aan irriterende stoffen. Denk bijvoorbeeld aan: uitdrogende zeep tijdens het handen wassen, agressieve reinigingsmiddelen tijdens het schoonmaken, desinfecterende stoffen, chemische stoffen en/of allergenen stoffen waarvoor je lichaam gevoelig is. Allemaal stoffen die mogelijk eczeem uitlokken.
Chronisch eczeem handen
Bij chronisch handeczeem daarentegen staat niet niet per se roodheid op de voorgrond, maar juist de schilfering. Deze schilfering verandert na een tijdje meer in een verdikking van de huid, een verharding van de huid, barsten en kloven. Met name de huidkloven kunnen veel pijn veroorzaken. De ontstekingsreactie van de huid ziet er bij chronisch eczeem minder heftig uit, maar houdt wel langer aan.
Anders dan bij acuut handeczeem is chronisch eczeem het gevolg van langdurige wrijving en/of frequente blootstelling aan huid-irriterende stoffen. Bijvoorbeeld omdat je werkt in de zorg of horeca en daardoor iedere werkdag wordt blootgesteld aan stoffen als: warm water, schoonmaakmiddelen, desinfecterend materiaal. Hierin spelen erfelijkheid en het hebben van een gevoelige huid ook een rol.
Symptomen handeczeem
Handeczeem varieert dus in oorzaak, ernst en symptomen. Wel zijn er een aantal typische kenmerken waaraan je eczeem op de handen kunt herkennen. Deze klachten lijken ook op andere vormen van eczeem of op handschimmel. Hieronder heb ik de meest voorkomende symptomen van handeczeem gezet:
- Eczeem handen
- Rode handen
- Schilferende handen
- Geïrriteerde handen
- Huidkloofjes
- Korstjes op handen
- Droge handen
- Afschilferende huid
- Pijnlijke handen
- Gebarsten handen
- Jeukende handen
- Branderig gevoel
- Blaasjes eczeem
- Bultjes
Als het handeczeem terugkomt, merk je dat de conditie van je handen steeds meer verslechtert. Je blijft last houden van droge handen, een ruwe huid, een dikker wordende huid en huidkloven.
Handeczeem oorzaak
Bij handeczeem spelen verschillende factoren een rol in het veroorzaken van de ontsteking. Maar het is wel zo dat handeczeem vaak het gevolg is van contact met huid-irriterende stoffen. Ga maar eens na waaraan jouw handen deze week zijn blootgesteld. Afwasmiddel, make up, schoonmaakmiddelen, eten, deurklinken, andere handen, noem maar op!
Ze irriteren de bovenste huidlaag en kunnen je huid beschadigen. Daarnaast spelen ook mechanische factoren en genetische aanleg een rol. Hierdoor kun je op latere leeftijd makkelijker handeczeem ontwikkelen. Hieronder leg ik de drie belangrijke oorzaken van eczeem aan de handen uit.
1. Eczeem handen door allergische reactie
Als het handeczeem wordt veroorzaakt door contact met een uitlokkende stof, noem je dit ook wel contacteczeem aan de handen. Dit kan zowel allergisch,- als irritatief contact eczeem. Bij allergisch contacteczeem heeft je lichaam daadwerkelijk een allergie ontwikkeld voor een bepaalde stof. Een stof die bij iemand anders waarschijnlijk helemaal geen problemen veroorzaakt.
De kans is zelfs groot dat je zelf ook jaren in contact bent gekomen met deze stof, zonder hier huidklachten van te krijgen. En er nu toch heel heftig op reageert. Dit is een typisch kenmerk van allergisch contacteczeem. Je huid heeft na frequente blootstelling aan een bepaalde stof een afweerreactie voor deze stof aangemaakt. Hierdoor ontstaat handeczeem, zodra je in contact komt met de stof.
Een allergische reactie aan de handen kan door verschillende stoffen veroorzaakt worden. Wel zijn er bekende allergenen die snel een allergie veroorzaken. Dit zijn bijvoorbeeld: parfum, geurstoffen, eucalyptus olie, tea tree oil en citrus oliën. Maar ook haarverf, permanentvloeistof, rubber handschoenen en chemische stoffen zijn grote boosdoeners.
2. Eczeem handen door irritatie
Bij irritatief contacteczeem, ook wel ortho ergisch contacteczeem genoemd, heeft je lichaam geen allergie ontwikkeld voor bepaalde stoffen, maar reageert het overgevoelig op stoffen die de huid irriteren. Dit zijn meestal stoffen die bij anderen ook snel voor huidirritaties zorgen.
Hierbij moet je denken aan irriterende stoffen, als: afwasmiddel, schuurmiddel, zeep, uitdrogende alcohol, heet water, desinfecterende alcohol, lijm, bepaalde planten, irriterende handcrèmes, organische oplosmiddelen (thinner), sigaretten rook, sap uit citrusvruchten, sap uit bepaalde groentes, warme lucht, koude lucht en ook natuurlijke stoffen in handcrèmes zijn vaak een boosdoener.
Om die reden treedt handeczeem door irritatie ook veel vaker op. En in het specifiek vooral bij mensen met natte beroepen, zoals: het kappersvak, de horeca, de zorg en andere beroepen in de verzorgende sector. De handen worden binnen deze beroepen dagelijks blootgesteld aan allerlei irriterende stoffen en veel water. Dit kan het eczeem uitlokken.
3. Eczeem handen door genetische aanleg
Helaas kan het ook zo zijn dat je het handeczeem hebt overgeërfd. Althans, het gaat hierbij niet per se om aanleg voor handeczeem, maar meer aanleg om snel allergisch op stoffen te reageren. Je noemt dit ook wel atopie.
Op kinderleeftijd uit dit zich vaak in atopisch eczeem. Ook wel constitutioneel eczeem genoemd. Hier kun je als kindje overheen groeien om vervolgens op latere leeftijd last te krijgen van een ander vorm van eczeem, waaronder dus handeczeem.
Verschillende soorten handeczeem
Zoals ik hierboven ook al aangaf ontstaat hand eczeem door verschillende oorzaken. Deze verschillende oorzaken zorgen ook voor verschillende vormen van handeczeem. Meestal wordt hierin onderscheidt gemaakt tussen vijf verschillende soorten handeczeem. Hieronder lees je welke vijf dit zijn!
1. Irritatief contacteczeem handen
Bij irritatief contact eczeem op de handen is er met name sprake van roodheid, schilfering, een droge huid, schilfering en jeuk als gevolg van contact met een bepaalde irriterende stoffen. Het gaat hierbij om stoffen die na contact bij anderen hoogstwaarschijnlijk ook voor irritatie zorgen. Lees hier meer over irritatief contacteczeem.
2. Allergisch contacteczeem handen
Als je last hebt van allergisch contact eczeem op de handen, reageert je lichaam overgevoelig zodra het in aanraking komt met een bepaalde stof. Deze stoffen kunnen een allergie veroorzaken en geven zo klachten als roodheid, rode bultjes, blaasjes, jeuk en schilfering. Helaas gaat een allergie niet meer over. Het is dus belangrijk om te kijken of je de desbetreffende stof(fen) kunt achterhalen, zodat je deze voortaan kunt vermijden. Lees hier meer over allergisch contacteczeem.
3. Dishydrotisch eczeem
Een andere vorm van hand eczeem is blaasjes eczeem. Je noemt deze vorm ook wel dishydrotisch eczeem. Een huiduitslag waarbij vooral blaasjes en kleine tot grote blaren op de voorgrond staan. Het eczeem komt voor op zowel de handen als voeten, maar wordt vooral gezien op de handpalmen. Lees hier meer over blaasjes eczeem.
4. Atopisch eczeem handen
Atopisch eczeem aan de handen noem je ook wel constitutioneel eczeem. Als je last hebt van constitutioneel eczeem betekent dit dat je het eczeem hebt overgeërfd. Althans je hebt aanleg om overgevoelig op bepaalde prikkels te reageren, waardoor eczeem kan ontstaan. Vaak heb je op kinderleeftijd last van atopisch eczeem in je knieholtes en ellebogen. En krijg je op latere leeftijd (ook) last van atopisch handeczeem. Lees hier meer over constitutioneel eczeem.
5. Eelt en kloofjes eczeem handen
Een andere vorm van hand eczeem is kloofjes eczeem. Ook wel eczema hyperkeratoticum et rhagaditiforme genoemd. Dit type eczeem is eigenlijk meer een gevolg op ander vormen van eczeem. Het ontstaat namelijk vaak na irritatief contacteczeem of blaasjeseczeem en wordt daarom ook wel gezien als een soort eindstadium.
Wat je ziet is dat de huid aan de handpalmen en vingers verdikt is als gevolg van jarenlang krabben en schilfering van de huid. Er verschijnen dikke eeltplekken, kloven en de huid voelt droog en ruw aan. Soms kunnen er ook pijnlijke en bloederige huidkloven ontstaan. Het gaat om een hardnekkig handeczeem dat zich vaak aan beide handen hetzelfde uit. Lees hier meer over eelt.
Handeczeem behandelen: wat te doen tegen handeczeem?
Het goede nieuws aan het hebben van handeczeem is, dat je het vrij makkelijk zelf kunt verminderen. In de meeste gevallen zal het vermijden van uitlokkende factoren in combinatie met het smeren van de juiste ingrediënten namelijk al verlichting geven. Hieronder lees je mijn handeczeem tips!
Stap 1. Vermijd uitlokkende factoren
De belangrijkste oorzaak van eczeem aan de handen is dus contact met een uitlokkende stof. Dit kan een zwaar irriterende stof zijn, maar ook een stof waarop jouw lichaam een allergische reactie heeft ontwikkeld. Maar ja, hoe kom je erachter wat deze stof is? Het makkelijkste is om te achterhalen wanneer de klachten begonnen.
Als het gaat om irritatief contact eczeem aan de handen, krijg je over het algemeen binnen twee uur klachten. Dit product kun je daarom vrij snel achterhalen. Is de huiduitslag bijvoorbeeld opgetreden na het handen wassen met handzeep? Is het begonnen nadat je het huis hebt schoongemaakt? Of kreeg je last na een dag werken? Probeer te kijken of je het irriterende product kunt vinden.
Bij allergisch contacteczeem zit er vaak wat vertraging in de huidreactie. Het kan zelfs tot twee dagen duren tot je daadwerkelijk klachten krijgt. Als je bijvoorbeeld woensdag klachten kreeg, heb je waarschijnlijk maandag al contact gemaakt met een uitlokkende stof. Probeer te achterhalen wat het product of de specifieke stof was. Vaak gaat het hierbij om je handcrème, douchegel, handzeep etc.
Product voorbeelden
Probeer in het vervolg alleen nog maar huidvriendelijke producten te gebruiken, dus huidvriendelijke zeep en douchegels. Soms ontkom je hier natuurlijk niet aan, bijvoorbeeld bij het uitvoeren van natte beroepen. Of wanneer het vermijden van schoonmaakmiddelen onvermijdelijk is.
Probeer dan beschermende handschoenen te dragen, zodat de huid irriterende stoffen geen contact maken met je handen. Het liefste nitrilhandschoenen met katoenen binnenbekleding, omdat deze handschoenen vrijwel geen chemicaliën doorlaten. Hieronder heb ik een aantal goede voorbeelden gezet!
- Deze CeraVe foaming wasolie - alternatief op douche gels en handzeep
- Deze Eucerin wasolie - alternatief op douche gels en handzeep
- Happy Earth natuurlijke handzeep - alternatief op handzeep
- Tiny Todd body wash - alternatief op handzeep (wel erg duur)
- Nitrilhandschoenen
Stap 2. Neutrale verzorgende crème smeren
Naast het vermijden van uitlokkende triggers, is het natuurlijk ook belangrijk om goede ingrediënten te smeren. Bepaalde cosmetische ingrediënten kunnen je beschadigde huid barrière namelijk versterken. Dit zorgt ervoor dat je huid beter weerbaar is tegen prikkels van buitenaf.
Bovendien zorgt een sterke huidbarrière automatisch voor minder droge handen. En hoe minder droog je handen zijn, hoe minder snel handeczeem zal optreden. Ook is het goed om de huid vet te houden. Als je huid vettig is, zorgt dit er automatisch vaak voor dat je minder last van jeuk hebt. Daarnaast houdt dit de huid zacht en soepel. Kortom, smeren, smeren, smeren!
Product voorbeelden
Smeer je handen bij voorkeur in met een neutrale crème en laat deze ook 's nachts op de huid inwerken. Vaak wordt een handcrème alleen overdag gesmeerd, maar juist de nachten zijn heel effectief omdat je dan niet constant iets vastpakt.
Hieronder heb ik een aantal voorbeelden van effectieve handcrèmes gezet. Ze bevatten zowel barrière versterkende stoffen als kalmerende en hydraterende stoffen:
- Deze La Roche Posay handcrème - handeczeem met veel roodheid
- Deze Tiny Todd havercrème - handeczeem met veel roodheid, jeuk en pijn
- Deze Grahams eczeemcrème - handeczeem met veel roodheid, jeuk
- Deze Eucerin handcrème - handeczeem met veel schilfering
- Deze Clinique handcrème - handeczeem met vooral droogheid
Professionele hulp eczeem handen
Er bestaat natuurlijk altijd een kans dat het handeczeem terugkomt. Probeer bovenstaande twee stappen dan weer te nemen. Als het eczeem vaker terugkomt kan het waardevol zijn om een plaktest te laten uitvoeren door een arts.
Hierbij worden er allerlei pleisters met stoffen op de huid geplakt die bij veel mensen een allergie veroorzaken. Deze pleisters worden pas na 72 uur van de huid verwijderd. Vervolgens wordt gekeken hoe je huid hierop gereageerd heeft en kan de stof waarvoor je allergisch bent achterhaald worden.
Door blootstelling aan huid irriterende stoffen te vermijden en de juiste neutrale crème te smeren, zal het eczeem op de handen doorgaans verminderen. Wanneer het handeczeem uitgebreid bacterieel is geïnfecteerd, is soms wel een antibioticumkuur nodig. Vaak wordt dit gesmeerd in combinatie met een neutrale verzorgende crème. Deze crème of neutrale zalf kun je onbeperkt smeren.
Algemene eczeem handen tips
Waarschijnlijk ken je dit riedeltje onderhand wel, maar voor de zekerheid heb ik hieronder nog wat algemene tips bij eczeem aan de handen (en eczeem in het algemeen) gezet:
- Na wassen van de handen, je handen goed droog maken met een droge schone handdoek.
- Dep de huid droog in plaats van droog wrijven.
- Een eventuele contactallergie proberen te achterhalen.
- Probeer papieren handdoekjes zoveel mogelijk te vermijden, deze zijn te hard.
- Smeer neutrale crèmes, het liefste twee keer per dag en laat het 's nachts goed op de huid inwerken.
- Draag in de winter tijdig warme handschoenen, zodat je handen goed beschermd zijn tegen kou.
- Probeer eventuele allergenen consequent te vermijden.
- Draag vinyl handschoenen tijdens natte beroepen.
