Koude urticaria: jeukende bulten en uitslag op het lichaam

Heb je uit het niets last van een jeukende bulten en uitslag op je lichaam? Dan kan het om koude-urticaria gaat. Dit is een specifieke vorm van urticaria, ook wel netelroos genoemd. Er ontstaan plotseling allemaal rode jeukende vlekken en bulten op de huid. De grote boosdoener? Je raadt het al: kou! In deze blog leg ik je uit hoe deze huiduitslag ontstaat. En natuurlijk, wat je hieraan kunt doen. 

Nieuwsgierig geworden? Lees dan hieronder verder!

Wat is koude-urticaria?

Urticaria is een veelvoorkomende huiduitslag. Je noemt het ook wel netelroos of galbulten. Het is een jeukende uitslag van het lichaam en/of gezicht. Niet besmettelijk en geheel onschuldig, maar wel heel vervelend. Hierin is koude-urticaria een specifieke vorm van urticaria.

Heb ik koude-urticaria?

Ben je benieuwd of het inderdaad om koude-urticaria gaat? Dan kun je dit testen! Stop wat ijsblokjes in een plastic zakje. En houdt dit tien tot twintig minuten tegen je huid aan. Het liefste tegen je onderarm of rug. Als er hierna een jeukende bult ontstaat, weet je dat het gaat om koude urticaria.

Je kunt deze test ook uitvoeren met een sleutel. Wat je dan moet doen is een sleutel tien minuten in de koelkast leggen. Het metaal wordt op deze manier heel koud. Vervolgens leg je de sleutel op je huid. Het liefste ook weer op je arm of rug. Na tien minuten haal je de sleutel van je huid. Zit er een jeukende bult? Dan zal dit om koude-urticaria gaan.

Gebeurt dit niet? Dan kan het zijn dat de jeukende bulten door iets anders veroorzaakt worden. In deze blog over galbulten lees je alle triggers.

Jeukende bulten

Bij koude-urticaria ontstaat is er dus een jeukende uitslag op het lichaam. Maar koude-urticaria kan ook in je gezicht ontstaan. Dit komt gelukkig minder vaak voor. Naast de jeukende bulten, zie je op de huid ook vaak rode vlekken zitten. De jeukende bulten zelf zijn dus bleek of huidkleurig. Maar de huid daaromheen is rood. Eigenlijk een beetje vergelijkbaar met brandnetel uitslag.

Mensen met koude-urticaria omschrijven vaak de volgende klachten:

• Rode vlekken huid
• Jeukende uitslag lichaam
• Jeukende bulten
• Uitslag met bulten

Er kunnen ook voelbare strepen op je huid ontstaan. Waarschijnlijk, omdat je aan je huid gekrabd hebt. Je noemt dit ook wel dermatografie. Of urticaria factitia. Wat inhoudt dat er jeukende bulten en strepen op je huid ontstaan na druk of wrijving. Hieronder zie je hier een paar voorbeelden van.

Oorzaak koude urticaria

De oorzaak van urticaria, en dus de jeukende bulten, is het vrijkomen van histamine in de huid. Dit is een stofje dat van nature in je lichaam aanwezig is. Maar bijvoorbeeld ook in voeding, dranken en medicatie zit. Daarnaast kan je lichaam extra histamine aanmaken.

Bijvoorbeeld als je lichaam zich wilt verdedigen tegen iets. Zoals een allergische reactie. Je lichaam laat extra histamine vrij, omdat histamine je afweerreactie versterkt. Maar teveel histamine kan je lichaam niet aan, waardoor er klachten ontstaan als: roodheid, zwelling, hoesten, branderige ogen. een branderige huid en natuurlijk jeuk.

Het vrijkomen van (teveel) histamine kan door verschillende factoren getriggerd worden. Bijvoorbeeld door het eten van voeding met een hoge concentratie histamine, maar ook door het slikken van bepaalde medicatie, door stress, door inspanning, door warmte en door kou.

Dit laatste is meteen ook de oorzaak van koude-urticaria. Bij deze vorm van netelroos reageert je lichaam op kou prikkels. Je hebt drie vormen van koude-urticaria:

1. Direct koude-contact urticaria

Deze vorm komt het meeste voor. De jeukende bulten ontstaan een paar minuten na contact met kou. Bijvoorbeeld na het nemen van een koude douche of een koud bad. Maar ook na het sporten in de kou, door de koude regen fietsen of een ijskoud drankje drinken.

Bij dit laatste kan er zelfs zwelling in je mond ontstaan. Gelukkig blijven de jeukende bulten bij deze vorm maximaal een uur zitten. Hierna trekken ze vanzelf weer weg.

2. Cryoglobulinemie

Deze vorm van koude-urticaria komt gelukkig maar weinig voor. De jeukende bulten ontstaan door cryoglobulinemie. Bij cryoglobulinemie worden er teveel afwijkende eiwitten (cryoglobulines) aangemaakt.

Deze eiwitten komen vrij bij koude temperaturen. Waartegen je lichaam vervolgens antistoffen gaat aanmaken. Met als gevolg: jeukende bulten en uitslag op je lichaam. Onderliggende aandoeningen als leukemie en Pfeiffer kunnen hierin een rol spelen.

3. Familiaire koude-urticaria

Heeft iemand uit je gezin ook last van netelroos door kou? Dan kan het zo zijn dat koude-urticaria in de familie zit en wordt overgeërfd. Bij deze vorm zien we vaak dat de galbulten pijnlijker zijn en langer kunnen blijven zitten. Soms wel twee dagen. Meestal voelen mensen met deze vorm van urticaria zich ook niet lekker. Na twee dagen trekken de jeukende bulten wel uit zichzelf weer weg.

Behandeling koude-urticaria

Maar nu is de vraag, wat moet je doen als je last hebt van die vervelende jeukende bulten op je lichaam? Het belangrijkste is om te achterhalen welke prikkel de urticaria veroorzaakt. In het geval van koude-urticaria zal het dus iets te maken hebben met kou.

Misschien krijg je de jeukende uitslag bijvoorbeeld wel altijd nadat je buiten gesport hebt. Of als je een lange wandeling hebt gemaakt. Je kunt de blootstelling aan deze kou prikkels dan minimaliseren. Bijvoorbeeld door je tijdens het wandelen of sporten warmer aan te kleden.

Vermijd ook koude douches en baden. En drink bij voorkeur lauwe en warme drinken. Geen koude dranken en al helemaal geen drank met ijsblokjes erin.

Is het kwaad al geschiet en zitten de jeukende bulten al op je lichaam? Dan kun je een aantal dingen doen om de klachten te verminderen.

Antihistamine pillen

Het klinkt gek, maar Hooikoortspillen helpen ook tegen koude-urticaria. Hooikoortspillen noem je ook wel anti-histamine pillen. Oftewel, pillen die histamine remmen. En zowel bij hooikoorts als bij koude-urticaria speelt histamine een grote oorzaak. Het innemen van de hooikoortspillen vermindert de histamine aanmaak en zo ook de klachten.

Aloe vera

Aloë vera staat bekend om de verkoelende werking op de huid. En deze verkoeling zorgt weer voor verlichting van jeuk en een branderige huid. Ik ben over het algemeen vrij sceptisch over aloë vera producten, omdat de werkzame stoffen in aloe vera heel instabiel zijn. En daarom snel hun effectiviteit verliezen. Maar uit ervaring weet ik dat deze aloe vera gel toch veel verlichting geeft. Vooral als je het in de koelkast bewaard werkt het heerlijk verkoelend