Pityriasis versicolor: witte of bruine vlekken op huid schimmel

Luus
19 december 2020

Opeens zit je ermee onder: allemaal kleine roodbruine of witte vlekken op de huid. Je noemt deze huiduitslag ook wel pityriasis versicolor. Het is gelukkig een veelvoorkomende en vooral onschuldige huidaandoening dat vooral optreedt tijdens warme (zomer)maanden. Maar wat is pityriasis versicolor precies? Wat is de pityriasis versicolor oorzaak? Is pityriasis versicolor besmettelijk? En hoe kun je de lichte vlekjes behandelen? Dit is heel makkelijk. Ik ga je helpen!

Nieuwsgierig naar de oorzaak en behandeling? Lees dan hieronder verder!

Wat is pityriasis versicolor?

Pityriasis versicolor is dus een onschuldige en over het algemeen niet-besmettelijke schimmelinfectie van de huid. Er ontstaan plotseling allemaal bruine of witte vlekken op de huid. Deze vlekjes zijn op lichte huidskleur vaak donkerder dan de omliggende  huid en bij een donkere huidskleur juist lichter dan de omliggende huid.

Op de vlekjes zit een fijne schilfering dat in de meeste gevallen ook nog jeukt. Dit is meteen ook een typisch kenmerk van schimmelinfecties. Je ziet dit bijvoorbeeld ook bij: kalknagels, handschimmel en voetschimmel verschijnen.

Witte of bruine vlekken op de huid, als gevolg van een schimmel, is niets om je zorgen over te maken. De vlekken zullen vanzelf weer wegtrekken. Een pityriasis versicolor behandeling is daarom ook niet nodig. Toch kiezen veel mensen ervoor om toch iets tegen de vlekjes te doen. Onderaan deze blog geef ik je al mijn tips! Hieronder heb ik de producten die ik in deze blog adviseer alvast op een rijtje gezet:

** Geneesmiddel, lees voor gebruik de gebruiksaanwijzing


Hoe ziet pityriasis versicolor eruit?

Pityriasis versicolor is kort gezegd een gevlekte huiduitslag. Plotseling ontstaan er allemaal kleine, jeukende, licht schilferende vlekken op de huid. De schilfering zie je meestal pas zodra je de huid spant, dus wanneer je de vlekjes als het waren met je vingers spreidt.

Verder verschilt de kleur van de vlekken per huidtype. Als je van jezelf een lichte huid hebt, uit pityriasis versicolor zich als bruine vlekken op de huid. Als je een meer donkere huid hebt, zijn de vlekjes juist wat lichter van kleur. Deze bleke vlekken kunnen er ook een beetje roze uitzien. Maar ze zijn altijd lichter dan de omliggende huid. Zoals je op de foto’s hieronder kunt zien.

Ondanks dat het altijd om een uitslag met licht schilferende plekken gaat, uit de huiduitslag zich dus per huidtype net wat anders. Dit verklaart ook meteen de naam pityriasis versicolor. Wat meerkleurig betekent. Afhankelijk van of de huid zelf donker of licht is.

Symptomen pityriasis versicolor (gist uitslag)

De symptomen van huidschimmel (witte vlekken bij donkere huid en bruine vlekjes bij een lichte huid) kunnen overal op de huid voorkomen. Maar je ziet ze vooral op de rug, de hals en op de borst. Ook worden ze in het specifiek veel op de bovenrug en bovenarmen gezien.

De vlekjes zitten in enkele gevallen op het behaarde hoofd. Met name als je je lang in tropische klimaten bevind komt pityriasis versicolor op het behaarde hoofd voor. Hieronder heb ik alle symptomen die mensen met pityriasis versicolor omschrijven op een rijtje gezet.

  • Je krijgt vlekjes op je huid tijdens warm weer
  • Roodbruine vlekken op huid (schimmel) bij lichte huidskleur
  • Witte vlekken huid (schimmel) bij donkere huid
  • Bruine schilferige vlekken op huid
  • Rood bruine vlekken op huid door schimmel (bij lichte huid)
  • Vlekken met fijne schilfering
  • Gist vlekken rug, borst, hals
  • Een huiduitslag dat vooral bij jong volwassenen gezien wordt
  • Vaker gezien bij een vette huid
  • Witte vlekken op rug
  • Jeukende bruine vlekken op rug
  • Licht schilferende plekken bij spreiden plekken
  • Soms behaarde hoofd aangedaan

Pityriasis versicolor oorzaak

Pityriasis versicolor gaat dus om witte of bruine vlekken op de huid. Veroorzaakt door een zomergist. In het specifiek de Malassezia gist. Deze gist is een soort schimmel dat ook op iedere huid voorkomt. Ook de gezonde huid, zonder huidproblemen. Toch kan de gist onder bepaalde omstandigheden huidafwijkingen veroorzaken. Dit kan door meerdere factoren worden uitgelokt:

Toename gist schimmel

Je merkt dus niets van de zomergist totdat deze toeneemt. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer de gist zich onder bepaalde gunstige omstandigheden gaat vermeerderen. De gist brengt vervolgens schade aan je huidlaag teweeg, waardoor de pigmentaanmaak verstoord raakt. Op die manier ontstaan er bruine of witte kleine vlekjes op op de huid.

Gunstige omgevingsfactoren

Maar nu vraag je je waarschijnlijk af: waarom geeft de gist bij mij wél huiduitslag en bij iemand anders niet? Dit komt meestal door omgevingsfactoren. Een gist groeit namelijk sneller in bepaalde, voor de gist gunstige, omstandigheden. Bijvoorbeeld tropische klimaten. Deze tropische klimaten gaan namelijk gepaard met hoge temperaturen en een hoge luchtvochtigheid. De ideale broeiplaats voor gisten.

Natte huid

Naast warmte is ook een nattige of vettige huid een fijne broeiplaats voor de gist. Bijvoorbeeld als je veel transpireert, je huid vet is, je kleren nat zijn en/of je olierijke producten smeert. Als je bijvoorbeeld veel gebruik maakt van vette zonnebrandolie of een bodylotion op oliebasis, kan er overmatige groei van de gist ontstaan en kan de huid makkelijker ontsteken.

De zomer

Daarom komt pityriasis versicolor ook vaak in de zomer voor. We beginnen dan massaal met het smeren van vette zonnebrand producten en voedende body oliën. Dit veroorzaakt een vette huid en kan er ook voor zorgen dat er in korte tijd meer gisten op de huid aanwezig zijn. Pityriasis versicolor wordt om die reden ook wel zomergist genoemd, omdat de vlekjes beginnen tijdens warme dagen.

Verminderde weerstand

Als je immuunsysteem verzwakt is, bijvoorbeeld door ziekte, stress, of medicatie, kan de Malassezia schimmel ook plotseling toenemen en zo symptomen veroorzaken. Deze uitlokkende factor komt wel minder vaak voor dan de oorzaken hierboven.

Soortgelijke vormen van huiduitslag

Pityriaris versicolor wordt vaak verward met andere huidklachten die erg op pityriasis versicolor lijken. Namelijk met pigmentvlekjes, pityriasis rosea en pityriasis alba. Niet gek, want ze lijken qua uiterlijk behoorlijk op elkaar. Hieronder leg ik je de grootste verschillen uit! Twijfel je zelf over je diagnose? Pityriasis versicolor wordt door een huisarts vaak goed met het blote oog herkend. In sommige gevallen worden er kleine schilfers van de huid afgenomen voor microscopisch onderzoek.

Verschil pityriasis versicolor en pigmentvlekken

Heb je last van bruine vlekjes op de huid? Dan kan pityriasis versicolor een beetje lijken op pigmentvlekken. Tenminste, als het gaat om pityriasis versicolor vlekken op een lichte huid. De vlekken zijn dan namelijk vaak donkerder dan de omringende huid, waardoor het lijkt op pigmentvlekken.

Daarentegen is dit niet het geval bij een donkere huidskleur. Het gaat dan namelijk niet om donkere vlekken, maar om bleke vlekken. Een groot verschil tussen pytriasis versicolor en pigmentvlekken is de oorzaak. Bij pigmentvlekken worden de bruine vlekken veroorzaakt door zonschade, waardoor het pigment op bepaalde plekken toeneemt.

Pityriasis versicolor daarentegen gaat om bruine vlekken op de huid door schimmel (s). Daarom zie je bij pityriasis versicolor ook schilfertjes op de bruine vlekken zitten en bij pigmentvlekjes niet. Schilfertjes zijn een typisch kenmerken van schimmelinfecties.

Ook ontstaan pigmentvlekjes niet zo plotseling, maar meer door langdurige zonschade. En ook niet in deze aantallen, zoals bij pityriasis versicolor wel het geval is. Wel zie je beide huidklachten vooral vaak in de zomer verschijnen. Pigmentvlekken trekken na de zomer niet weg en pityriasis versicolor wel.


Verschil pityriasis versicolor en pityriasis alba

Heb je last van witte vlekjes op de huid? Dan kan pityriasis versicolor (linker foto) lijken op  pityriasis alba (rechter foto). Een groot verschil tussen beide huidafwijkingen is dat pityriasis alba niet wordt veroorzaakt door een gist. De oorzaak van pityriasis alba is namelijk nog onbekend. Het wordt beschouwd als een type eczeem. En wordt vaak in de zomer gezien.

Het krijgt daarom ook wel de naam zomereczeem. Bij pityriasis alba is er ook sprake van witte vlekjes op de huid. Alleen worden ze vooral gezien bij kinderen tot 16 jaar. Ook zitten de vlekjes vrijwel altijd in het gezicht. In plaats van op de borst en rug, zoals bij pityriasis versicolor het geval is. Pityriasis versicolor in het gezicht komt minder vaak voor.

Daarnaast gaat het bij pityriasis alba alleen maar om witte vlekjes. En bij pityriasis versicolor kunnen er ook bruine en roze plekken op de huid ontstaan. Het gaat bij pityriasis versicolor pas om witte vlekken als de omliggende huid wat donkerder is.


Verschil pityriasis versicolor en pityriasis rosea

Heb je last van rode vlekjes op de huid? Dan kan er sprake zijn van pityriasis rosea. Een verschil tussen pityriasis versicolor (linker foto) en pityriasis rosea (rechter foto), is dat rosea begint met één vlek. Langzaam ontstaan er vervolgens allemaal kleine vlekjes verspreid over het hele lichaam.

Daarnaast wordt de huiduitslag niet veroorzaakt door een gist, maar waarschijnlijk door een virus. De precieze oorzaak is helaas nog niet helemaal bekend. Verder zijn de vlekken van pityriasis rosea, zoals de naam al zegt, altijd roze tot rood van kleur. En pityriasis versicolor kan zowel gaan om witte, roze en bruine vlekken op de huid door de schimmel.

Is Pityriasis versicolor besmettelijk?

Pityriasis versicolor is dus een veel voorkomende schimmelinfectie van de huid. Dat wordt veroorzaakt door de Malassezia gist die ook op de 'normale' huid ook wordt aangetroffen. Wanneer er een overgroei van deze gist plaats vindt, spreek je van een infectie en ontstaan er huidklachten.

In tegenstelling tot veel schimmelinfecties is pityriasis versicolor gelukkig vrijwel nooit besmettelijk. Dat is vrij bijzonder voor een schimmelinfectie. Wel kan de huidklacht terugkeren of zich verspreiden naar een ander deel van het lichaam.

Hoewel pityriasis versicolor niet erg besmettelijk is, bestaat er onder bepaalde omstandigheden wel een kleine kans op overdracht van de infectie. Direct huidcontact kan er namelijk voor zorgen dat de gist zich tussen mensen verspreidt, maar dit gebeurt gelukkig zelden!

Ook het delen van persoonlijke spullen zoals kleding, handdoeken of beddengoed zou mogelijk bijdragen aan de verspreiding van de infectie. Toch spreken onderzoeken zich hier erg over tegen, waardoor niet met zekerheid te zeggen is of deze manier van verspreiding daadwerkelijk plaats vindt.

Waarom plotseling bruine vlekken op huid?

Veranderingen in je immuunsysteem, bepaalde weersomstandigheden, hormonale veranderingen, een vette huid door een verhoogde talgproductie en het smeren van vette cosmetica zijn allemaal factoren die ervoor kunnen zorgen dat de gist plotseling snel toeneemt. Doordat de gist zich snel vermenigvuldigd, kan het ook snel symptomen veroorzaken. Dit verklaart waarom de vlekken uit het niets lijken te ontstaan.

Pityriasis versicolor behandeling

Pityaris versicolor is natuurlijk onschuldig en bovendien in de meeste gevallen niet besmettelijk. Over het algemeen zullen de bleke vlekken in de loop van de zomer of binnen een half jaar spontaan verdwijnen. Het is daarom ook niet noodzakelijk om de donkere of witte vlekjes op de huid te behandelen. Toch kan het fijn zijn om er iets aan te doen. Hieronder geef ik je mijn tips!

1. Gist op huid behandelen met schimmeldodende shampoo

De meest effectieve manier om pityriasis versicolor te behandelen is doormiddel van een antischimmel shampoo. Deze shampoo doodt de gist, waardoor er geen nieuwe vlekjes meer ontstaan. Nu hoor ik je denken: huh, een shampoo? Ja, het klinkt misschien gek. Maar je kunt deze shampoo ook op de aangedane plekken gebruiken.

Breng de shampoo met een washandje aan op de huid aan en laat dit tien minuutjes intrekken. Spoel het daarna weer van de huid en was ook je haren met de shampoo. Herhaal dit ongeveer twee weken lang, om de drie dagen. Gebruik het na deze twee weken nog twee weken lang één keer per week. Wanneer pityriasis versicolor meerdere keren is teruggekomen, kan (tijdens de zomermaanden) ketoconazol hoofdgel preventief worden gebruikt.

 Smeer nooit op de schaamstreek en ook niet op wondjes en andere huidbeschadigingen. Als de bruine of witte vlekjes op een groot deel van je lichaam zitten, adviseer ik om de shampoo over je hele lichaam te smeren. Ook op de omringende 'normale' huid, waarop nog geen vlekjes zichtbaar zijn. Om er zeker van te zijn dat de gist overal gedood wordt. Hieronder heb ik drie voorbeelden gezet:


2. Pityrisis versicolor behandelen met schimmeldodende crème

Als je echt maar op een klein deel van je huid last hebt van pityriasis versicolor kun je de shampoo gewoon alleen daar aanbrengen. Ook kun je er dan eventueel voor kiezen om voor een antischimmel crème te gaan. In plaats van een antischimmel shampoo. Hieronder heb ik twee voorbeelden gezet. Je brengt de crème ongeveer twee weken lang, iedere dag, aan.

** Geneesmiddel, lees voor gebruik de gebruiksaanwijzing

3. Voorkom nieuwe pityriasis versicolor plekjes

Daarnaast is het natuurlijk van belang om te voorkomen dat de vlekjes opnieuw optreden. Zoals je gelezen hebt, houdt de gist van een vettige, olierijke, omgeving. Vermijd daarom vettige huidproducten. Ook zonnebrand producten op basis van olie kun je beter vermijden. Kies bij voorkeur voor een zonnebrand op waterbasis. Hieronder heb ik drie goede voorbeelden gezet of bekijk mijn lijst met huidvriendelijke zonnebrandcrèmes. Verder is het beter om je huid niet teveel te wassen met zeep. En altijd goed af te drogen na het douchen of transpireren.

4. Vermijd uitlokkende factoren

Naast het verminderen van de lichte vlekjes, is het natuurlijk ook belangrijk om een factoren te vermijden die de aandoening bevorderen. Hieronder heb ik een aantal maatregelen gezet die kunnen helpen in het verkleinen van de kans op pityriasis versicolor:

  • Blijf niet te lang rondlopen in een bezweet kledingstuk
  • Trek schone kleren aan zodra je voelt dat het nat is
  • Probeer landen met een hoge luchtvochtigheidsgraad zoveel mogelijk te vermijden
  • Vermijd hele vette olierijke zonnebrand producten
  • Dep de huid goed droog bij veel transpireren
  • Maak je huid goed droog na het douchen
  • Was niet te vaak met uitdrogende zeep producten


Zomergist natuurlijk behandelen

Het kan natuurlijk ook zijn dat je de voorkeur geeft aan de zomergist natuurlijk behandelen. Er zijn verschillende natuurlijke antischimmelcrèmes verkrijgbaar. Deze crèmes zijn vaak op basis van kruiden, plantenextracten of natuurlijke oliën. Kokosolie, tea tree olie en appelazijn zijn met name populaire natuurlijke behandelingen bij pityriasis versicolor.

Pityriasis versicolor behandelen met kokosolie of tea tree

Natuurlijke ingrediënten die je vaak ziet terugkomen in de bestrijding van schimmelinfecties zijn: tea tree oil en kokosolie. Kokosolie wordt ook vaak ingezet in de bestrijding van kalknagels, omdat het schimmeldodend werkt. Het lastige is alleen dat kokosolie natuurlijk vettig is, waardoor het de gist juist ook kan uitlokken.

Tea tree olie daarentegen is niet vet en heeft bovendien ook schimmeldodende eigenschappen. Alleen is tea tree olie niet de meest huidvriendelijke olie. De olie bevat veel geurstoffen, wat voor vervelende huidreacties kan zorgen. Mijn voorkeur gaat daarom eerder uit naar een niet-natuurlijke schimmelcrème.

Appelazijn

Wat ook nog wel eens geprobeerd wordt is het behandelen van pityriasis versicolor met appelazijn. Ook appelazijn heeft namelijk schimmelwerende eigenschappen. Wel is het belangrijk om dit altijd te verdunnen met water en niet teveel te gebruiken. Laat het een paar minuten intrekken en spoel hierna af.