Iedereen heeft ze op zijn of haar lichaam zitten: schimmels. Meestal merk je hier niets van. Tenzij er deze schimmels, onder bepaalde gunstige omstandigheden, toenemen. Dan kan je wel klachten krijgen, waaronder handschimmel. Ook wel tinea manuum genoemd. Hierbij verschijnen er jeukende, rode, schilferende plekken op de handen. Niets ernstigs, maar wel enorm vervelend.
Nieuwsgierig geworden naar de oorzaak en behandeling? Lees dan hieronder verder!
Wat is handschimmel (tinea manus)?
Bij handschimmel, ook wel tinea manus genoemd, is er sprake van een schimmelinfectie aan de huid dat zich specifiek op de handen uit. De schimmelinfectie wordt veroorzaakt door verschillende soorten schimmels. Meestal gaat het om de dermatofyten. Dit zijn schimmels die van nature al op de huid leven en zich onder bepaalde omstandigheden vermenigvuldigen en zo een infectie kunnen veroorzaken.
Het vervelende aan handschimmel is dat het besmettelijk is en zich dus gemakkelijk kan verspreiden van persoon tot persoon. Vooral in omgevingen waar veel contact wordt gemaakt vind besmetting plaats. Denk aan sportscholen, sauna's en zwembaden.
Het is zelfs zo dat als je last hebt van een schimmelinfectie aan je hand(en), dan heb je ook vaak last van voetschimmel. Dit komt omdat je jezelf besmet door aan de voetschimmel van je voeten te krabben. Super vervelend! In deze blog vertel ik je daarom graag alles over handschimmel inclusief tips om de infectie te behandelen (onderaan de blog).
Oorzaak handschimmel
Een handschimmel ontstaat, zoals de naam al zegt, door een schimmel infectie van de huid. Het gaat hierbij meestal om dermatofyten schimmels. Oftewel schimmels die van nature ook op je huid leven. Maar in bepaalde omstandigheden toenemen en zo een infectie aan de handen veroorzaakt. De meest voorkomende verwekkers zijn T. rubrum en T. mentagrophytes. Je kunt de schimmelinfectie op verschillende manieren oplopen:
1. Handschimmel door huid op huid contact
Een veel voorkomende oorzaak van handschimmel is huid op huid contact met iemand die al last heeft van een schimmelinfectie. Als je iemand met een schimmelinfectie een hand geeft, kun je de infectie zelf ook oplopen. Daarnaast kun je handschimmel ook oplopen door direct contact met dieren.
2. Handschimmel via voorwerp
Naast besmetting via huid op huid contact, kun je een schimmelinfectie ook oplopen via voorwerpen. Bijvoorbeeld wanneer je iets vastpakt wat iemand met een schimmelinfectie daarvoor heeft aangeraakt. Het voorwerp moet dan wel zijn vastgepakt met het stukje huid waar de infectie actief is. Maar bijvoorbeeld niet als je een beker vastpakt, dat iemand met voetschimmel (zonder handschimmel) heeft vastgehouden.
3. Handschimmel door zelfbesmetting
Het klinkt misschien een beetje gek, maar je kunt jezelf ook besmetten met handschimmel. Als je last hebt van voetschimmel, gaat dit vaak gepaard met enorme jeuk aan je voeten en tenen. Een logische reactie bij jeuk is natuurlijk: krabben aan je voeten. Wat op die manier ook handschimmel veroorzaakt. Het wordt ook wel 'één hand en twee voeten ziekte' genoemd. Omdat er bij deze vorm van besmetting aan beide voeten sprake is van voetschimmel en aan één hand handschimmel.
4. Handschimmel door omgeving
Naast bovenstaande oorzaken zijn er ook bepaalde omgevingsfactoren die schimmel handen kunnen veroorzaken. Een schimmel groeit namelijk sneller in bepaalde, voor de schimmel gunstige, omstandigheden. Met name vochtige omstandigheden vinden schimmels erg fijn. Om die reden komt handschimmel ook vaker voor in bepaalde beroepen. Denk aan de horeca, de gezondheidszorg, de schoonmaak branche en in de land-of tuinbouw. Waar je veel met water of in vochtige ruimtes werkt.
Hoe ziet huidschimmel eruit?
Als je antwoord zou moeten geven op de vraag 'Hoe ziet huidschimmel eruit?' zijn er een aantal typische kenmerken waaraan je de infectie kunt herkennen. Hierin is meest voorkomende klacht jeuk aan de handen. Dit is meteen ook een typerend kenmerk van schimmelinfecties in het algemeen. Denk bijvoorbeeld aan de veel voorkomende schimmelinfectie: voetschimmel. Of een vaginale schimmelinfectie. Beide gaan ook gepaard met veel jeuk.
Daarnaast verschijnen er bij handschimmel ook vaak schilfertjes en rode vlekken op de huid. Een beetje alsof de huid ontstoken is. De hoeveelheid schilfers verschilt per persoon. Ook kunnen er eelt plekken, scheurtjes en kloofjes ontstaat. Meestal ontstaan deze pijnlijke kloofjes rond de vingers. Verder gaat handschimmel ook wel eens gepaard met kleine blaasjes of pukkeltjes.
Uiteindelijk kan er afschilvering van de huid optreden, waardoor de huid ruwer wordt en uiteindelijk zelfs kan openbarsten. Bij sommige vormen van handschimmel wordt de huid ook dikker en harder. Naast handschimmel veroorzaakt een schimmelinfectie ook vaak veranderingen aan de nagels. Je noemt deze schimmelnagels ook wel kalknagels.
Handschimmel symptomen
Kort samengevat, gaat het bij handschimmel dus om een schimmelinfectie aan de huid. Dat in het specifiek de handen treft. Deze handschimmel geeft niet alleen uiterlijke klachten, maar ook jeuk, pijn en een branderig gevoel. Handschimmel kun je aan de volgende symptomen herkennen:
- Rode vlekken handen
- Witte huidlijnen
- Schilfertjes handen
- Rode kringen handen
- Droge huid handen
- Rode huid
- Branderig gevoel
- Bultjes en blaasjes handen
- Puistjes op je handen
- Kalknagels
Verschillende vormen van handschimmel (tinea manuum)
Er zijn verschillende vormen van handschimmel. Deze verschillende vormen variëren onderling in symptomen, uiterlijke kenmerken en de specifieke schimmelsoort die de infectie veroorzaakt. Hier zijn enkele veelvoorkomende vormen van handschimmel:
1. Handschimmel aan één hand
Eén van de vormen is handschimmel dat aan één hand verschijnt. Je noemt het ook wel tinea manuum. Bij deze handschimmel ontstaan er dikke schilfers op je handpalmen. Vaak gepaard met eelt, een rode huid en rode vlekken op je handen. Wat ook heel typerend is, zijn de witte lijnen die verschijnen. Je huidlijnen kleuren namelijk wit door de vele schilfertjes.
2. Ringworm schimmel handen
Een andere vorm van handschimmel is ringworm. De huidschimmel zit dan niet in de handpalm, maar op de handrug. Ook zie je niet meerdere rode vlekken op de handen, maar één rode vlek. Deze rode vlek ontstaat plotseling en wordt steeds groter.
De rand van de rode vlek is roder dan het midden van de plek. Vaak zitten er op die rand schilfertjes, zoals je op de foto hieronder kunt zien. Er ontstaat als het ware een rode, schilferige ring rondom de plek. Vandaar ook de naam, ringworm. Wel is het zo dat ringworm veel vaker op de romp ontstaat dan op de handen.
3. Blaasjes handschimmel
Bij de derde, en laatste, vorm van handschimmel zie je een groepje bultjes en blaasjes op de huid zitten. Dit kan gepaard gaan met kleine puskopjes en schilfertjes op de handen. Handschimmel kan hierdoor ook een beetje lijken op handeczeem. Toch is dit iets heel anders, want handeczeem wordt niet veroorzaakt door een schimmel maar door een ontsteking.
Wel kan het zo zijn dat er handeczeem aan de zijkanten van de handpalmen en vingers ontstaat als reactie op een schimmelinfectie. Maar het gaat dan vaak om een schimmelinfectie op een andere plek op de huid. Geen handschimmel.
Handschimmel behandelen
Een hand schimmelinfectie behandelen is over het algemeen goed te doen. De eerste stap is het smeren van een schimmeldodend middel om de schimmel te bestrijden. Vervolgens kun je een verzorgende crème of zalf smeren om de conditie van je handen te verbeteren. Als derde stap is het belangrijk om uitlokkende triggers van handschimmel zoveel mogelijk te vermijden.
Stap 1. Schimmeldodend middel
Stap één is een schimmeldodende crème smeren. Hiervoor hoef je niet langs je huisarts te gaan. Je kunt een schimmeldodende crème gewoon zonder recept bij de drogist halen. Of online bestellen. De antischimmel producten bevatten een schimmeldodend middel. Vaak miconazolnitraat. Dit smeer je ongeveer twee keer per dag op, een maand lang. Check altijd even wat de verpakking van het product adviseert. Hieronder heb ik een aantal voorbeelden gezet:
- Deze antischimmel crème van de Kruidvat
- Deze antischimmel crème van de OnlineDrogist
- Deze antischimmel crème van Healthypharm
Stap 2. Handcrème smeren
Wat ook helpt is je handen verzorgen met een fijne handcrème. Op die manier zorg je er namelijk voor dat je huid barrière intact versterkt, waardoor je handen ook minder gevoelig zijn voor schimmelinfecties. Hieronder heb ik twee goede handcrèmes gezet. Benieuwd welke handcrèmes ik nog meer adviseer? Lees dan mijn gratis productadvies voor droge handen!
3. Kans op nieuwe handschimmel verkleinen
Naast het behandelen van de schimmel, is het natuurlijk ook belangrijk om een nieuwe schimmelinfectie te voorkomen. Dit kun je onder andere doen door de flora op je handen goed in balans te houden. Was je handen bijvoorbeeld niet te vaak met uitdrogende handzeep of desinfecterende zeep.
Hieronder vind je drie huidvriendelijke handzeep voorbeelden. Droog je handen ook altijd goed af. Helemaal voordat je handschoenen aantrekt. Behandel ook eventuele schimmel nagels en/of voetschimmel, zodat je niet opnieuw besmet raakt.
Professionele hulp handschimmel
Helpen bovenstaande maatregelen niet? Of blijven de schimmel handen terugkomen? Dan kan een huisarts ook nog antischimmel tabletten voorschrijven. Deze tabletten bevatten ook een schimmeldodend middel en geven vaak snel verlichting van symptomen.
