Ik denk dat iedereen wel eens last heeft gehad van ontstoken haarzakjes. Vervelend, maar geheel onschuldig. Maar wat nou als heel veel haarzakjes ontstoken zijn? Dan is er iets meer aan de hand. Je spreekt dan van de huidklacht folliculitis. Gelukkig zijn er een aantal maatregelen die je zelf kunt nemen, om deze vervelende ontstekingen te verminderen!
Nieuwsgierig geworden naar de oorzaak en behandeling? Lees dan hieronder verder!
Wat is folliculitis?
Folliculitis is de medische benaming voor ontstoken haarzakjes. Het gaat hierbij om een ontsteking van zowel de haarzakjes als de huid daaromheen. Deze folliculitis bultjes kunnen overal op het lichaam ontstaan, waar zich haren bevinden.
Folliculitis ontstaat meestal doordat micro organismen, zoals bacteriën, virussen of gisten, de haarzakjes infecteren. Irriterende stoffen smeren, strakke kleding dragen, warmte, het smeren van vette zalven en een verzwakt afweersysteem dragen hier ook aan bij.
De folliculitis bultjes zijn niet besmettelijk, maar wel heel vervelend. Vooral in de zomermaanden als je vaker in zwemkleding loopt, kunnen ze erg storend zijn. Onderaan deze blog geef ik daarom al mijn tips tegen folliculitis!
Hoe zien ontstoken haarzakjes eruit?
Allereerst is het belangrijk om antwoord te geven op de vraag: hoe ziet folliculitis eruit? Als er rode bultjes op de huid verschijnen kan er namelijk ook wat anders aan de hand zijn.
Wat je bij folliculitis vooral ziet, zijn kleine pukkeltjes en puistjes op plekken van het lichaam waar haren groeien. Vandaar ook de naam folliculitis. Een ander woord voor haarzakje is namelijk haarfollikel.
Dit betekent dus ook dat folliculitis op vrijwel iedere plek van het lichaam kan verschijnen. Toch ontstaat folliculitis vooral op de boven rug, borst, schaamstreek en nek. Dit komt omdat we deze plekken vaker scheren, maar ook omdat hier sneller irritatie optreedt. Bijvoorbeeld door wrijving en schuring van sieraden en kleding.
Wat de huidklacht extra vervelend maakt is de jeuk. De bultjes kunnen namelijk onwijs jeuken tijdens de ontstekingsfase. De infectie kan ook een diepere infectie veroorzaken wat voor pijn zorgt. Een dergelijke folliculitis infectie wordt dan ook wel een steenpuist of furunkel genoemd.
Folliculitis symptomen
De symptomen van folliculitis variëren per persoon. Net als de locatie van de ontsteking. Wel zijn er een aantal dingen die opvallen. Hieronder heb ik alle folliculitis symptomen op een rijtje gezet:
- Ontsteking haarzakjes
- Kleine rode bultjes
- Jeukende pukkeltjes
- Scheerirritatie bultjes
- Puistjes achterkant nek
- Pukkeltjes schaamstreek
- Ingegroeide haren
Voorkeurslocaties van folliculitis zijn: ontstoken haarzakje lies, ontstoken haarzakjes hoofdhuid, ontstoken haarzakjes benen en ontstoken haarzakjes baardstreek.
Is folliculitis besmettelijk?
Folliculitis gaat natuurlijk om een ontsteking van de haarzakjes. Meestal veroorzaakt door bacteriën, zoals het Staphylococcus aureus bacterie, of door schimmels en gisten. Ondanks dat gaat het vrijwel nooit om een besmettelijke huidaandoening.
Verschil folliculitis en acne
De huidaandoening folliculitis (linker foto) kan erg lijken op acne (rechter foto). Beide huidklachten zitten tenslotte vooral op plekken waar haren groeien en uiten zich als pukkeltjes en puistjes. Toch zijn er ook duidelijke verschillen tussen deze twee huidaandoeningen.
Je ziet bij folliculitis bijvoorbeeld geen mee-eters zitten, zoals bij acne wel het geval is. Daarnaast worden acne puistjes veroorzaakt door een verstopping en ontsteking van de talgklieren. Bij folliculitis gaat het om een ontsteking van de haarzakjes.
Verschil folliculitis en keratosis pilaris
Waar folliculitis (linker foto) ook erg op kan lijken is de huidaandoening keratosis pilaris (rechterfoto). Niet gek, want keratosis pilaris is een huidklacht waarbij er ook verstoppingen van de haarzakjes ontstaan. Alleen is hierbij (nog) geen sprake van een ontsteking. Hierdoor geeft keratosis pilaris over het algemeen ook geen jeuk of pijn en folliculitis wel. Daarnaast verschijnen er bij keratotis pilaris kleine rode puntjes in de huid. Een beetje vergelijkbaar met kippenvel. Bij folliculitis zijn het meer pukkeltjes en puistjes.
Oorzaak ontstoken haarzakje: hoe ontstaat folliculitis?
Folliculitis ontstaat door een infectie van de haarzakjes, waarbij micro organisme het haarzakje binnendringen. Je haren zitten namelijk in kleine zakjes en als die haarzakje geïnfecteerd raken, ontstaat er een ontsteking wat folliculitis veroorzaakt. Zowel schimmels, gisten en bacteriën kunnen deze haarzakjes binnendringen, maar met name het Staphylococcus aureus bacterie is een veelvoorkomende folliculitis oorzaak.
1. Folliculitis oorzaak door bacterie
Als de infectie wordt veroorzaakte door een bacterie, gaat dit vaak om het staphylococcus aureus bacterie. Dit bacterie vermenigvuldigt zich in warme omgevingen. Denk aan: een warm bad of tropisch klimaat. Het staphylococcus aureus bacterie kan het haarzakje binnendringen en hier een ontsteking veroorzaken. Om die reden veroorzaakt het bacterie vaak folliculitis op plekken waar natte (bad)kleding heeft gezeten. Of plekken waar je snel en veel transpireert.
2. Folliculitis oorzaak door gist of schimmel
Als de infectie wordt veroorzaakt door een gist, gaat het vaak om hetzelfde gist dat verantwoordelijk is voor de huidaandoening pityriasis versicolor. Hierbij is het Malassezia furfur gist vaak de grote boosdoener is. Deze gist leeft altijd op onze huid, maar als het zich gaat vermenigvuldigen en over de huid verspreiden kunnen er huidklachten ontstaan. Waaronder dus ook folliculitis.
Uitlokkende factoren folliculitis
Bij folliculitis is er dus sprake van een infectie van de haarzakjes als gevolg van micro organisme die het haarzakje binnendringen. Er zijn meerdere factoren die de kans op deze infectie kunnen vergroten, namelijk: beschadigde haarzakjes, warme omgeving, irriterende producten smeren en een verzwakt immuunsysteem.
Beschadigde haarzakjes
Allereerst kan folliculitis ontstaan door beschadigde haarzakjes. Wanneer je haarzakjes namelijk beschadigen kan het staphylococcus aureus bacterie, maar ook andere micro organismen, gemakkelijker het haarzakje binnendringen en hier een infectie veroorzaken.
Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door wrijving van strakke kleding, schuring van sieraden en het scheren van de haren. Met name het te kort afscheren van de haren kan de infectie uitlokken. Folliculitis wordt daarom ook wel als scheerirritatie gezien.
Warme omgeving
Ook een warme en vochtige omgeving kan het risico op een infectie vergroten en zo folliculitis veroorzaken. Warmte en vocht zijn namelijk een ideale voedingsbodem voor bacteriën en schimmels, waardoor het risico op folliculitis toeneemt. Om die reden zie je folliculitis ook vaker bij mensen die snel en veel transpireren. Hetzelfde geldt voor mensen die veel tijd doorbrengen in vochtige omgevingen, zoals sauna's.
Verzwakt afweersysteem
Folliculitis wordt ook vaker gezien bij mensen met een verzwakt afweersysteem. Bijvoorbeeld als je bepaalde medicijnen gebruikt, chemotherapie krijgt of immunosuppressieve therapieën ondergaat. Hierdoor is je lichaam extra vatbaar voor infecties en kan folliculitis ontstaan.
Irriterende producten
Ook door het smeren van irriterende producten kan folliculitis ontstaan. Althans, het kan het risico op een infectie vergroten en zo indirect folliculitis veroorzaken. Denk hierbij aan het smeren van te vette zalven of irriterende scheerproducten. Om die reden zou ik de volgende scheerproducten laten staan:
- Gilette Venus scheergel
- Gilette venus gevoelige huid scheerschuim
- Gilette Vinus Satin Care scheergel
- YLONN scheerschuim
Folliculitis behandeling: wat te doen tegen ontstoken haarzakjes?
Maar hoe wordt folliculitis behandeld? In de meeste gevallen gaat folliculitis vanzelf over, maar het kan ook zo zijn dat je er langer last van blijft houden. Dan kan het toch fijn zijn om iets aan de rode bultjes te doen.
Hierin is het allereerst belangrijk om te kijken of er bepaalde factoren zijn die de rode bultjes uitlokken. Zitten de folliculitis bultjes op plekken waar je vaak strakke kleding draagt? Op plekken waar je je regelmatig scheert? Of op een plek waar je ketting constant over je huid wrijft? Dan is het belangrijk om dit te veranderen. Wie weet verdwijnen de pukkeltjes dan vanzelf!
Ontstoken haarzakjes behandelen in schaamstreek
Zitten de jeukende pukkeltjes in je schaamstreek? Dan kan het ook een teken van scheerirritatie zijn. Wat je dan het beste kunt doen, lees je in deze blog over ingegroeide haren. Hierbij is het vooral belangrijk om het juiste scheerschuim te gebruiken en te scheren met een goed scheermesje.
Een fijn voorbeeld is dit schermesje van Bamboozy voor vrouwen. Of deze huidvriendelijke tondeuse voor de mannen. Als tussenstof zou ik geen scheerschuim gebruiken, maar een olie. Bijvoorbeeld olijfolie, kokosolie of jojoba olie. Deze oliën mogen overal komen, zonder problemen te geven en hebben bovendien ook nog een kalmerende werking, waardoor tegelijkertijd folliculitis behandeld wordt.
Ontstoken haarzakjes behandelen bij bacterie
Als folliculitis veroorzaakt wordt door een bacteriële infectie, kun je een desinfecterende zeep gebruiken. Het is natuurlijk lastig om zelf te bepalen of jouw folliculitis veroorzaakt wordt door een bacterie of een gist. Wel gaat het in de meeste gevallen om een bacterie.
Daarom zou ik eerst starten met onderstaande producten. En als dit geen verbetering geeft overstappen op producten die zich richten op een gist in plaats van bacterie (zie paragraaf hieronder).
- Deze desinfecterende shampoo: bij pukkeltjes achterkant nek
- Een watje betadine: bij pukkeltjes in schaamstreek, dep de plekjes in
- Een desinfecterende zeep of watje met betadine bij pukkeltjes op overige delen van het lichaam.
Ontstoken haarzakje behandelen bij gist
Helpen bovenstaande maatregelen niet? Dan is de kans groot dat de folliculitis bultjes niet worden veroorzaakt door een bacterie, maar door een gist. Kies dan liever voor een anti-gist shampoo. Bijvoorbeeld deze Selsun anti gist shampoo.
De shampoo kun je ook gebruiken als de folliculitis bultjes niet op je hoofd of in je nek zitten, maar op een ander deel van je lichaam. Je brengt de shampoo dan met een washandje aan op je huid en laat het tien minuten intrekken.
Als het gaat om hardnekkige of uitgebreide folliculitis dat ondanks de anti gist shampoo niet lijkt over te gaan, kan een huisarts eventueel anti schimmel tabletten voorschrijven om de ontsteking in het haarzakje te verminderen.
Terugkerende folliculitis
Sommige mensen hebben last van steeds terugkerende folliculitis. Dan is het vooral belangrijk om te achterhalen wat de folliculitis veroorzaakt. Er zijn meerdere factoren die folliculitis veroorzaken, met als belangrijke oorzaak: een bacterie, een gist, het scheren van de de haren, strak zittende kleding, schurende kleding, wrijving van sieraden, warmte en overmatig transpireren.
Door deze oorzaken zoveel mogelijk te vermijden en bovenstaande producten te gebruiken is de kans groot dat de bultjes verminderen. Is dit niet het geval, dan zou ik even langs de huisarts gaan. Hij of zij kan eventueel een sterker middel voorschrijven. Bijvoorbeeld antibiotica.
Bultjes op hoofdhuid
Heb je last van pukkeltjes of bultjes op je behaarde hoofdhuid? Maar denk je niet dat het om folliculitis gaat? Lees dan mijn blog: bultjes op hoofdhuid. Misschien dat jouw huidklacht, met bijhorende tips, daar wel tussen staat!
