Pruritis: een jeukende huid

Luus
05 december 2020

Niets is zo vervelend als constante jeuk. Het komt helaas veel voor. Af en toe jeuk is heel normaal. Bijvoorbeeld nadat een mug je flink te pakken heeft gehad. Maar constante jeuk kan een teken zijn van een onderliggend (huid) probleem. In deze blog leg ik je uit hoe jeuk ontstaat en wat je tegen een jeukende huid kunt doen!

Wat houd een jeukende huid in?

“Je hebt jeuk, en je hebt jeuk”. Hiermee bedoel ik te zeggen dat de ene jeuk prikkel niet de ander is. Je huid kan namelijk af en toe jeuken, waar niets geks aan is. Maar ook constant jeuken. Beide zijn onwijs irritant. Bij jeuk is vraagt een bepaalde prikkel in je huid om een krab reactie. Dit kan veroorzaakt worden door jeuk van binnenuit of door jeuk van buitenaf.


Jeuk prikkels

Aan sommige jeuk prikkels ontkom je helaas niet. Denk aan kruimels in je bed, luizen of een arm vol  muggenbeten. Op zich een fijne huidreactie om te hebben. Want het is een soort waarschuwing van je huid.

Maar er zijn ook  jeukklachten, waarbij er iets anders aan de hand is. De jeuk wordt dan veroorzaakt door factoren van binnenuit. Denk bijvoorbeeld aan huidproblemen, als:

Maar ook interne afwijkingen als: diabetes en bloedarmoede kunnen een jeukende huid veroorzaken.


Oorzaak jeukende huid

Maar hoe ontstaat een jeukende huid dan precies? Wat er in je huid gebeurt is een ingewikkeld verhaal. Ik ga het je op een makkelijke manier proberen uit te leggen! In je huid zitten allerlei zenuwen.

Eén van die zenuwen is verantwoordelijk voor de jeuk prikkels. Als deze zenuw geprikkeld wordt, stuurt de zenuw een boodschap naar je hersenen dat er sprake is van jeuk. Het gevolg hiervan is dat jij de jeuk gaat ervaren. En wilt krabben.

Er zijn heel veel stoffen die deze zenuw kunnen prikkelen. Enkele voorbeelden zijn: histamine, opioïden en cytokines. Dit zijn stofjes die ook vrij komen bij ontstekingen. Daarom jeuken wondjes vaak als ze aan het genezen zijn.

En dit verklaart ook meteen waarom veel huidaandoeningen gepaard gaan met jeuk. Want bij veel huidaandoeningen is sprake van een huidontsteking. Denk bijvoorbeeld aan eczeem. Daarnaast kan de jeuk natuurlijk ook geprikkeld worden door stoffen van buitenaf. Voorbeelden zijn pollen en insectenbeten.

Jeuk door kanker

Een andere, gelukkig minder voorkomende, oorzaak van jeuk is jeuk door kanker. De jeuk kan namelijk optreden als gevolg van een immuunsysteem reactie op de kankercellen. Maar jeuk door kanker ontstaat ook als gevolg van bijwerkingen op kankerbehandelingen zelf. Denk aan chemotherapie of bestraling.

Bij sommige vormen van kanker, zoals lymfoom of leukemie, kan jeuk ook optreden als gevolg van een overproductie van bepaalde cellen of stoffen die huidirritatie veroorzaken. Ook leveraandoeningen die vaak geassocieerd worden met kanker, kunnen jeuk door kanker veroorzaken. De jeukprikkels zijn dan het gevolg van een opeenhoping van galzouten in de huid.

Het is belangrijk om te begrijpen dat jeuk op zichzelf meestal geen specifiek symptoom van kanker is, maar eerder een bijwerking of gevolg van de onderliggende processen in het lichaam. Als je last hebt van aanhoudende jeuk die niet lijkt te verdwijnen is het altijd verstandig om dit met je huisarts te bespreken. Hij of zij kan als het goed is de juiste diagnose en behandeling.

Als ik verder een product tip zou moeten geven om de jeuk te verminderen, is dit: deze La Roche Posay balsem of de Grahams haver crème.


Behandeling jeukende huid

Misschien nog wel interessanter om te weten is hoe je een jeukende huid kunt behandelen. Allereerst is het natuurlijk van belang om een eventuele jeuk-prikkels te vermijden.

Heb je last van een jeukende huid na het gebruik van net gewassen kleding? Probeer dan eens te kijken of het wasmiddel de jeukklachten veroorzaakt. Vermijd ook kriebelende kleding en beddengoed met allemaal pluisjes.

Vermijd jeuk prikkels

Vermijd warme douches, baden en sauna’s. Ook de overgang van koude ruimtes naar droge warme ruimtes kan voor jeuk zorgen. Zet de verwarming daarom niet te hoog, Kleed je liever wat warmer aan. Scheelt ook weer op de energie rekening!

Ook kan deze overgang van warm naar kou voor netelroos zorgen. Misschien herken je dit wel: na een training buiten, of een lange wandeling, kom je thuis en begint je huid enorm te jeuken. Grote kans dat dit netelroos galbulten zijn!

Niet krabben bij jeuk

Verder is het natuurlijk super belangrijk om, ondanks de jeuk, niet aan je huid te krabben. Ik weet dat dit makkelijker gezegd is dan gedaan, maar krabben maakt de jeuk uiteindelijk erger. Je maakt je huid kapot, waardoor de ontstekingsreactie op gang blijft. En je huid gevoeliger wordt voor prikkels van buitenaf.

Lukt het je niet om niet aan de huid te krabben? Knip dan je nagels kort of draag speciale anti-krab handschoenen. Hiermee voorkom je dat je de huid beschadigd tijdens het krabben.

Vermijd irriterende producten bij jeuk

Daarnaast kan het ook fijn zijn om je huid te koelen. Er zijn producten die beweren de jeuk te verlichten door verkoelende ingrediënten. Maar wist je dat veel van deze producten juist niet goed voor je huid zijn?

Ze bevatten vaak munt, menthol of alcohol. Deze ingrediënten geven inderdaad dat verkoelende en prikkelende gevoel. Waardoor jeuk klachten verminderen. Maar wat je eigenlijk voelt is irritatie van je huid. Niet goed dus!

Op de Sproet Instagram pagina plaats ik regelmatig een story over een cosmetica merk die je liever niet moet smeren.

Crème tegen jeuk

Wat je wél kunt doen is een huidvriendelijke crème of zalf smeren met zinkoxide. Zinkoxide heeft namelijk de eigenschap om jeuk te verminderen én een laagje over de huid te leggen. Hierdoor is de huid ook beter beschermd tegen jeukprikkels van buitenaf. Hieronder heb ik een aantal fijne producten gezet tegen jeuk:


Andere tips tegen een jeukende huid

Wat ook nog verlichting kan geven aan een jeukende huid is:

  • Deze Fagron koelzalf met bijenwas en arachideolie: als je een pinda allergie hebt, is deze zalf niet geschikt. Het bevat namelijk ook pindaolie.
  • Azijn: een beetje azijn op je huid deppen remt ook een jeukende huid. Doe dit niet al te vaak en gebruik altijd  maar een klein beetje.
  • Een zemelen bad: zemelen zijn afkomstig van haver en hebben een kalmerende en verzorgende werking op de huid. Doe bijvoorbeeld acht schepjes haver in een oude panty, knoop het dicht, en leg het vervolgens in bad. Ga hier een halfuurtje in zetten en je zal zien dat de jeuk minder wordt!
  • Aloë vera bladeren: je kunt tegenwoordig verse aloë vera bladeren kopen en de gel zelf maken. Ook dit zorgt voor verkoeling en zo voor verlichting van een jeukende huid.

Professionele hulp tegen jeuk

Geven bovenstaande adviezen niet voldoende verlichting? Dan kun je altijd overwegen je huisarts te bezoeken. Hij of zij kan bijvoorbeeld een crème adviseren die de jeuk klachten onderdrukken. Een voorbeeld is een verdovende emla crème.