Zinkzalf: werking, samenstelling en waar je op moet letten

01 april 2024

Sudocrème. Het is een populaire zinkzalf die in veel huizen met kinderen te vinden is. Het is tenslotte de meest gebruikte billenzalf voor baby's. Maar zinkzalf kan lang niet alleen worden ingezet bij schrale baby billetjes. Sterker nog; het is eigenlijk altijd handig om een zinkzalf op voorraad te hebben! In deze blog vertel ik je wat zinkzalf precies doet en waar je het allemaal voor kunt gebruiken.

Wat is zinkzalf eigenlijk?

Zinkzalf is al generaties lang een vast onderdeel van onze 'thuisapotheek'. Of het nu gaat om het behandelen van schrale baby billetjes, smetplekjes, schaafwondjes, insectenbeten, het verlichten van jeuk of het ondersteunen van de huid bij bepaalde kinderziektes. Zinkzalf kan voor allerlei huid gerelateerde klachten worden ingezet.

Zinkzalf is eigenlijk een soort dikke, witte pasta. Met als belangrijkste bestanddeel natuurlijk zinkoxide. Heel kort en bondig gezegd is zinkoxide een mineraal dat vooral bekend staat om de beschermende en kalmerende eigenschappen die het op onze huid heeft. Verder bestaat een zinkoxide zalf of crème vaak nog vette bestanddelen. Denk aan vaseline.

Dit soort vetachtige stoffen zorgen ervoor dat de zinkoxide zalf of crème goed op de huid blijft zitten. Maar ook dat er een beschermend laagje wordt gevormd en dat het product het hydratatie level in de huid herstelt. Althans dat is het doel. Maar lang niet iedere zinkzalf is even effectief of huidvriendelijk..

In deze blog duik ik dieper in op de samenstelling van zinkzalf, de werking ervan, belangrijke punten waar je op kunt letten bij het kopen van zinkzalf en natuurlijk waar je het allemaal voor kunt gebruiken!

Werking van zinkzalf

De kracht van zinkzalf ligt eigenlijk in de combinatie van zowel beschermende en hydraterende als indrogende en jeukstillende eigenschappen. Wanneer je huid beschadigd is, is er letterlijk een stukje van de opperhuidlaag af. Met als gevolg dat schadelijke stoffen makkelijker de huid intreden en zo voor vervelende klachten kunnen zorgen. Maar ook dat belangrijke stoffen, zoals water, sneller uit de huid verdampen.

Kortom, die huid barrière functie is belangrijk! Maar je hebt lang niet altijd in de hand dat deze huidlaag intact blijft. Een ongeluk zit in een klein hoekje. En dan kan zinkzalf uitkomst bieden. Deze zalf biedt namelijk een dikke laag over de huid, waardoor het een soort kunstmatige huid barrière laag over de huid vormt.

Dit helpt niet alleen om bestaande wondjes te beschermen tegen verdere schade. Maar ook bij een sneller wondgenezing proces. Hoe meer water er namelijk in de huid wordt vastgehouden, hoe sneller en mooier wondjes zullen genezen. Daarnaast heeft zinkzalf ook nog een licht indrogende werking op de huid. Wat weer fijn is bij nattende huidproblemen zoals waterpokken of nat eczeem.

Alsof dat nog niet genoeg was, werkt zinkoxide ook nog licht ontstekingsremmend. Het remt namelijk de activiteit van ontstekingsbevorderende stoffen in de huid. Hierdoor wordt de genezing ondersteund en ervaar je bovendien minder ongemak. Kort samengevat: zinkzalf beschermt, kalmeert, droogt nattende wondjes in, remt ontstekingen én ondersteunt het natuurlijke genezingsproces.

Samenstelling: waar bestaat zinkzalf uit?

Nu je een beetje weet hoe zinkzalf werkt, is het misschien ook leuk om te weten waar een traditionele zinkzalf, zinkpasta of zinkcrème nou uit bestaat. Allereerst bevat het natuurlijk zinkoxide, want zonder zinkoxide geen zinkzalf. Dit zorgt voor de beschermende, jeukstillende en genezing bevorderende werking. Meestal gaat het om een concentratie van 10 tot 30%.

Verder is de basis van een zinkzalf vet. Een populaire vetachtige stof die je vaak in in de ingrediëntenlijst terugvindt is vaseline. Deze stof dekt de huid tijdelijk af en voorkomt zo verdere uitdroging. Tegelijkertijd vormt het ook een extra beschermlaag, waardoor de functie van zinkoxide versterkt wordt.

Ook wolvet wordt vaak aan zinkzalf toegevoegd. Het is een natuurlijk vet dat hydrateert. Maar er ook voor zorgt dat de zalf beter aan de huid hecht. Verder wordt er regelmatig witte bijenwas aan het product toegevoegd om de consistentie van de zinkzalf te verbeteren. Maar dit is lang niet altijd het geval.

Wat ook niet altijd het geval is, en ik persoonlijk een groot struikelblok vind, is de toevoeging van geurstoffen en parfum. Aan veel zinkzalf producten wordt namelijk een geurtje toegevoegd. Vooral in baby billenzalf vind je dit soort geurstoffen snel terug om het typische baby geurtje te creëren.

Het ruikt misschien lekker, maar voor de huid is dit alles behalve fijn! Zeker voor beschadigde baby billetjes niet.. Ik zou daarom altijd voor een eenvoudige en pure zinkzalf samenstelling gaan. Eentje zonder onnodige toevoegingen als kleurstoffen en geurstoffen.

Functies van zinkzalf: waar is zinkzalf goed voor?

Zinkzalf heeft dus behoorlijk wat verschillende eigenschappen. Hieronder heb ik nog even kort samengevat wat nou precies de functies van zinkzalf op onze huid zijn:

1. Beschermen van de huid

Zinkzalf vormt een fysieke barrière over onze huid. Hierdoor is de (kwetsbare) huid beter beschermt tegen invloeden van buitenaf. Denk aan bacteriën, vuil en uv straling. Maar ook tegen het ontsnappen van water uit de huid naar buiten. Op die manier helpt zinkzalf de kwetsbare huid te beschermen tegen verdere schade en uitdroging van de huid.

2. Verzachten van irritatie

Zinkzalf heeft ook een direct verzachtende werking op de huid. Dit komt omdat zinkoxide van nature kalmerende eigenschappen heeft. Op die manier kan het roodheid verminderen, een branderig gevoel verlichten en lichte ontstekingen remmen.

3. Verminderen van jeuk

Eén van de belangrijkste werkingen van zinkzalf is toch wel het verminderen van jeuk. Dit doet zinkoxide door de verkoelende en indrogende werking die het onze huid heeft. Het helpt zo bij het stillen van jeuk, waardoor krabben (en verdere beschadiging) wordt voorkomen. Maar daarover hieronder meer!

4. Ondersteunen van het herstelproces van de huid

Wat zinkoxide ook doet, is de aanmaak van nieuwe huidcellen stimuleren. Hoewel deze eigenschap minimaal is, kan het op deze manier helpen om het wondgenezingsproces sneller te laten verlopen.

5. Licht antiseptisch effect tegen bacteriën

Zinkzalf zelf is natuurlijk geen medicijn tegen infecties. Maar het kan wel een licht ontsmettend effect hebben. En zo de kans op bacteriële infecties verkleinen.

Zinkzalf: verminderen van jeuk

Zoals ik hierboven ook al aangaf heeft zinkzalf onder andere een jeukstillende werking. Dit is ook meteen de huidklacht waar zinkzalf het meeste voor wordt ingezet. Zinkoxide helpt helpt namelijk om de prikkel die jeuk veroorzaakt te dempen. De combinatie van deze jeukstilling en verkoeling zorgt ervoor dat je minder snel de behoefte voelt om te krabben. Wat weer goed is voor een mooi en sneller herstel van de huid. Dit is bijvoorbeeld erg fijn bij:

Eczeem: de beschermende zinkzalf laag vermindert uitdroging en beschermt tegen irriterende invloeden van buitenaf. Daarnaast verlaagt het de jeukprikkel.
Luieruitslag: een bekend voorbeeld van eczeem is luieruitslag. Zinkzalf biedt hierbij bescherming tegen irritatie door urine en ontlasting. En versnelt zo het herstel van de gevoelige babyhuid.
Insectenbeten: door het verkoelende effect van zinkzalf kan het ook goed worden ingezet bij jeukende insectenbeten. Zinkzalf zorgt er zo vaak voor dat de zwelling en jeuk afnemen
Allergische reacties: bij lichte vormen van huidallergieën kan zinkzalf helpen om de huid tot rust te brengen.
Schaafwondjes: krabben aan schaafwondjes kan littekens veroorzaken. Zinkzalf helpt om de jeuk te verminderen en genezing te bevorderen. Bovendien zorgt deze extra beschermlaag ervoor dat water minder snel uit de huid verdampt. En water is het belangrijkste onderdeel van het wondgenezingsproces.

Waar moet je op letten als je zinkzalf gaat kopen?

Het aanbod aan zinkzalven is enorm waardoor het vinden van de beste zinkzalf een uitdaging kan zijn. Er zijn een aantal facturen waar je zelf rekening mee kunt houden om de aankoop van een goede zinkzalf te vergroten. Hieronder heb ik een aantal punten gezet waar ik zelf altijd op let:

Zinkzalf zonder parfum en geurstoffen

Dit klinkt vanzelfsprekend maar is het helaas niet; parfumvrije zinkzalf. In veel zinkzalf formules vind je geurstoffen terug. Deze kunnen de gevoelige huid irriteren, allergische reacties veroorzaken en de natuurlijke genezing verstoren. Zeker bij baby's en mensen met eczeem, waaraan zinkzalf geadviseerd wordt, is dit risico groot. Ga daarom het liefste voor een zinkzalf die niet lekker ruikt!

Liever ook geen kleurstoffen

Kijk ook naar de kleur van de zalf. Zinkzalf hoort wit te zijn. Kleurstoffen voegen niets toe aan de werking. Ze verhogen alleen het risico op huidreacties. Wit it is!

Ga voor een zuivere samenstelling

Wat mij betreft geldt bij zinkzalf; hoe korter de ingrediëntenlijst, hoe beter. Je gebruikt het tenslotte op op kwetsbare huid(klachten). Vermijd producten met onnodige toevoegingen zoals geurstoffen, sulfaten of alcohol. Wat wel fijn is om terug te zien in de ingrediëntenlijst zijn een paar terug-vettende stoffen. Denk hierbij aan: Vaseline, Panthenol en Shea Butter. Eventueel met antioxidanten.

Kijk ook naar het zinkoxide percentage

Dat is een zinkzalf zinkoxide bevat is een feit. Maar controleer ook altijd even het percentage zinkoxide dat is toegevoegd. Dit heeft namelijk invloed op de behandelindicaties. Zo is een zinkzalf met 10% geschikt voor lichte irritaties. Terwijl 20% of meer beter werken bij eczeem gerelateerde klachten en/of ernstige jeuk.

Ga voor een luchtdichte verpakking

Mijn voorkeur gaat altijd uit naar zinkzalf in de vorm van een tube of pompje. Geen potje. Een potje vergroot namelijk de kans op besmetting, omdat je telkens met je vingers in het product moet. Zeker wanneer je de zinkzalf als billenzalf gaat gebruiken, zou ik altijd voor een tube of pompje gaan. Iets minder praktisch, maar wel veel hygiënischer!

Zinkzalf: kinderziektes en besmettelijkheid

Naast luieruitslag wordt zinkzalf voor veel meer kinder-huidziektes ingezet, omdat zinkzalf een belangrijke rol kan spelen in het ondersteunen ervan. Waterpokken is hier een bekend voorbeeld van. De huiduitslag gaat gepaard met blaasjes, roodheid en vooral veel jeuk. Door ze lichtjes in te smeren met zinkzalf drogen de blaasjes sneller in en vermindert de jeuk.

Ook bij de zogeheten Hand-voet-mondziekte wordt zinkzalf vaak ingezet. Bij deze huidklacht ontstaan er pijnlijke plekjes en blaasjes op de huid. Zinkzalf helpt het ongemak te verlichten en de plekjes zowel in te drogen als te beschermen. Hoewel minder voorkomend door vaccinatie, kan Rode hond ook huiduitslag veroorzaken waarbij zinkzalf verlichting kan bieden.

Belangrijk is wel om te weten dat zinkzalf niet de besmettelijkheid van een kinderziekte vermindert. Wel kan het ervoor zorgen dat de huid minder beschadigd raakt, waardoor de kans op secundaire infecties kleiner is. Het verlichten van de jeuk zorgt er namelijk voor dat kinderen minder snel aan de huid krabben. Dit verkleint niet alleen de kans op littekens maar ook op verspreiding van virussen.

Wat is het verschil tussen zinkzalf en sudocreme?

Het verschil zit eigenlijk in het type product en de merknaam. Zinkzalf is een algemene term voor zalven die zinkoxide bevatten. Sudocreme daarentegen is een merknaam voor een specifieke crème die zinkoxide bevat. Kortom: alle Sudocreme bevat zinkoxide. Maar niet alle zinkzalf is Sudocreme. Hopelijk volg je me nog

Kortom, waarvoor zinkzalf gebruiken?

Zinkzalf is een simpel, maar handig middel dat bij veel verschillende huidproblemen uitkomst kan bieden. Zeker als je kiest voor een zuivere variant zonder parfum, kleurstoffen of andere irriterende toevoegingen, is het een veilige en effectieve keuze voor jong en oud. Of je nu te maken hebt met jeuk, kinderziektes of een kleine schaafwondje: een goede zinkzalf kan een groot verschil maken!

Check altijd de samenstelling
Kies geur- en parfumvrij
Gebruik hygiënisch (pomp, tube)