Niemand zit te wachten op kletsnatte oksels of vochtige handpalmen zonder enige vorm van inspanning. Toch hebben mensen met hyperhidrosis hier wel last van. Bij deze medische aandoening is er sprake van overmatig zweten zonder aanleiding.
Nieuwsgierig geworden? Lees dan hieronder verder!
Wat is hyperhidrosis?
Hyperhidrosis is een vervelende medische aandoening, waarbij er sprake is van overmatig transpireren. Veel meer dan nodig is om de lichaamstemperatuur te reguleren. En ook zonder enige lichamelijke inspanning. Het overmatig zweten ontstaat niet alleen op de 'bekende' plekken, zoals je voorhoofd of oksels. Maar ook op de handpalmen, voetzolen en het behaarde hoofdhuid.
Dit is niet alleen heel vervelend, omdat je constant nat bent. Het zorgt ook voor ander ongemak, waaronder verminderd zelfvertrouwen, emotionele stress, sociale stress. Zo kan het bijvoorbeeld lastig zijn om iemand een hand te moeten geven. Of bepaalde objecten vast te houden. Hierdoor heeft hyperhidrosis een negatieve impact op het dagelijks functioneren. Bovendien ben je ook vatbaarder voor invloeden van buitenaf als je overmatig zweet, waardoor de huid gemakkelijk geïnfecteerd raakt.
Al deze factoren maken het een super vervelende aandoening. Gelukkig zijn er tegenwoordig wel behandelingen tegen het overmatig zweten. Bijvoorbeeld het smeren of slikken van medicijnen, behandeling doormiddel van elektrische stroom, botuline injecties om de zweetklieren tijdelijk te blokkeren en in sommige gevallen zelfs het verwijderen van de zweetklieren. Onderaan deze blog laat ik alle behandelmogelijkheden plus mijn tips tegen overmatig zweten zien!
Twee type hyperhidrosis huidziekten
Je hebt eigenlijk soorten hyperhidrosis: primaire en secundaire hyperhidrosis. Het is belangrijk om te achterhalen welke vorm van hyperhidrosis bij jouw van toepassing is, omdat je op deze manier ook een bijpassende behandeling kunt uitkiezen. Hieronder leg ik beide vormen even kort uit:
1. Primaire hyperhidrosis
Primaire hyperhidrosis is de meest voorkomende vorm van overmatig zweten en heeft geen duidelijke oorzaak. Het begint meestal op kinder,- of jongvolwassen leeftijd en ontstaat vooral in de oksels. Maar ook de handen en voeten zijn voorkeursplekken. Wat hieraan opvalt is dat je vaak aan beide zijden klachten krijgt. Bijvoorbeeld beide handpalmen of beide oksels.
Er kan ook sprake zijn van overmatig zweten op het gezicht. Dit komt wel veel minder vaak voor. Wanneer je wel last hebt van overmatig zweten in het gezicht dat optreedt nadat je warm of sterk gekruid voedsel hebt gegeten, noemt je dit ook wel gustatoire hyperhidrosis. Teveel zweten ter hoogte van het gezicht treedt vooral op bij volwassenen. Bij overmatige transpiratie in de oksels ligt de leeftijd meestal lager, namelijk jongvolwassenen. En op de handen en voeten vaak op jonge kinderleeftijd.
In tegenstelling tot secundaire hyperhidrosis, wordt primaire hyperhidrosis niet veroorzaakt door een onderliggende medische aandoening. Het kan wel worden verergeren door emotionele stress, spanning, warmte, fysieke activiteit of bepaalde voedingsmiddelen en dranken. Ook is er bij deze vorm vaak sprake van genetische aanleg.
2. Secundaire hyperhidrosis
Deze vorm van hyperhidrosis treedt over het gehele lichaam op waar zweetklieren zitten. Zoals de handpalmen, voetzolen, oksels, het gezicht, het behaarde hoofd en de rug. In tegenstelling tot primaire hyperhidrosis, waarbij overmatig zweten optreedt zonder duidelijke oorzaak, wordt de secundaire vorm juist wél veroorzaakt door een onderliggende aandoening.
Bijvoorbeeld hormonale ziekten (overactieve schildklier), hormonale veranderingen (menopauze), diabetes, infecties, hartaandoeningen, angststoornissen of een ander onderliggend probleem wat de zweetproductie triggert. Maar ook bepaalde geneesmiddelen, zoals antidepressiva en antipsychotica, kunnen de aandoening veroorzaken. Een 'voordeel' hieraan is dat de klachten makkelijker te behandelen zijn, omdat je vooral de onderliggende oorzaak moet aanpakken.
Hyperhidrosis symptomen
De symptomen van overmatig zweten variëren per persoon. Dit is afhankelijk van de ernst van de hyperhydrosis klachten, maar ook van het type hyperhidrosis. Hieronder staan voorbeelden van symptomen:
- Overmatig zweten of overdreven zweten
- Huid voelt erg nat aan, omdat er constant zweet afdruipt
- Als je zonder aanwijsbare oorzaak gaat zweten
- Overmatig zweten over het hele lichaam
- Voorkeurslocaties voor bepaalde lichaamsdelen, zoals handpalmen, voetzolen, oksels
- Soms verweking van de huid, waarbij opperhuid bleek wordt
- Zweten dat 's nachts optreedt
- Onaangename geur afgeven
- Geïrriteerde huid
- Snel last van infecties
- Warmtebultjes
- Vermoeidheid
- Schimmelinfecties of bacteriële infecties
- Psychologische gevolgen
- Psychosociale problemen
Hyperhidrosis oorzaak
Maar hoe ontstaat hyperhidrosis precies? De exacte oorzaak van hyperhidrosis verschilt dus per type. Zo is de oorzaak van primaire hyperhidrosis nog steeds niet duidelijk. De meest voor de hand liggende theorie is dat het veroorzaakt wordt door een overactiviteit van de zweetklieren. Ook is er mogelijk sprake van genetische aanleg. De symptomen beginnen meestal op jonge leeftijd en kunnen worden getriggerd door emoties, stress of warmte. Er zijn geen onderliggende medische aandoeningen aanwezig die het overmatig zweten veroorzaken.
De secundaire vorm van hyperhidrosis daarentegen wordt veroorzaakt door een onderliggende medische aandoening of externe factoren. Dit kan gaan om hormonale veranderingen, een overactieve schildklier, een tumor die de bijnieren aantast, infecties (zoals tuberculose of hiv), neurologische aandoeningen (zoals de ziekte van Parkinson), bijwerkingen op medicijnen, obesitas, hart- en vaatziekten, diabetes of een angststoornis.
Hoe weet ik of er sprake is van overmatig zweten?
Als je twijfelt of je op een 'normale' manier transpireert of dat er sprake is van overmatige transpiratie, kan het goed zijn om even langs de huisarts te gaan. Hij of zij kan op basis van jouw verhaal namelijk beoordelen of er sprake is van hyperhidrosis of niet.
Om te kijken op welke plekken van het lichaam sprake is van overmatig zweten (hyperhidrosis) kan de jodium-zetmeel test worden uitgevoerd. Hierbij wordt de huid goed afgedroogd en vervolgens ingesmeerd met 20% jodium in alcohol. Vervolgens wordt er zetmeel poeder over de huid gestrooid. Zetmeel reageert, in combinatie met transpiratie vocht, namelijk op jodium. Dit uit zich in donkerblauwe tot zwarte verkleuringen op plekken waar de zweetdruppels zitten.
Als gedacht wordt dat er inderdaad sprake is van hyperhidrosis, zullen de behandeltips besproken worden (onderaan deze blog heb ik mijn tips gezet). Wanneer een huisarts denkt dat het om de secundaire vorm van overmatige transpiratie gaat, wordt er meestal aanvullend onderzoek uitgevoerd om zo de onderliggende aandoening in kaart te brengen.
Wat te doen tegen overmatig transpireren?
Zoals ik bovenaan deze blog al aangaf, varieert de hyperhidrosis behandeling per persoon. En vooral ook per vorm van overmatig zweten. De secundaire vorm van hyperhidrosis is vaak goed te behandelen door de onderliggende aandoening te behandelen. Vaak stopt het overmatig zweten dan ook meteen. Bij de primaire vorm daarentegen is de behandeling wat lastiger, omdat de onderliggende oorzaak niet helemaal duidelijk is.
Vaak wordt er eerst gekeken naar receptvrije producten die de symptomen bestrijden. In combinatie met algemene adviezen, als: draag koele katoenen kleding, draag wijdvallende kleding, vermijd stress, probeer uitlokkende psychische factoren aan te pakken, houdt je omgevingstemperatuur koel en eet geen sterk gekruid voedsel. Wat ook kan helpen is om kritisch naar je deodorant te kijken.
Bij overmatig zweten is het bijvoorbeeld beter om voor een deodorant met aluminiumzouten te gaan. Ze sluiten de zweetklieren tijdelijk af, waardoor je minder transpireert en huidbacteriën geen onaangename geur meer verspreiden. Wanneer je voetzolen over handpalmen vochtig voelen, kan een strooipoeder of speciale crème juist weer verlichting bieden. Hieronder vind je een aantal voorbeelden!
- Oldorex deodorant- bij overmatig zweten oksels
- SyNeo5 deodorant - bij overmatig zweten oksels
- DO2 deodorant - bij overmatig zweten oksels
- Salt Of the Earth deodorant - bij overmatig zweten oksels
- Weleda strooipoeder- bij overmatig zweten handen voeten
- PediSeal24 voetencrème - bij overmatig zweten voeten
Professionele hyperhidrosis behandeling
Heel leuk al die tips en adviezen, maar dit is lang niet altijd genoeg om de klachten daadwerkelijk te verminderen. Wanneer bovenstaande maatregelen niet voldoende helpen, kan een arts vaak uitkomst bieden doormiddel van een professionele hyperhidrosis behandeling. Zo zijn er medicijnen die voorgeschreven kunnen worden als je last hebt van hyperhidrosis. Maar ook speciale therapieën of zelfs operaties.
Aluminium
Als eerste stap wordt vaak een aluminiumchloride oplossing voorgeschreven. Aluminium vind je ook terug in antiperspiranten (zie mijn lijst met deodorant). Maar als een deo met aluminium onvoldoende werkt kan een huisarts een sterkere concentratie voorschrijven. Meestal 15 tot 20% aluminiumchloride.
Door het aanbrengen van aluminiumchloride op de huid raken de afvoergangen van de zweetklieren verstopt. Breng dit altijd aan op een droge huid. Meestal wordt de huid droog geblazen met een föhn op de koude lucht stand.
Medicatie
Hyperhidrosis kan ook behandeld worden doormiddel van medicatie. Hierin worden anticholinergica tabletten vaak als eerste gebruikt. Anticholinergica zijn geneesmiddelen die de zweetklieren onderdrukken via de zenuwen. Deze middelen geven wel vaak bijwerkingen, zoals een droge mond, slapeloosheid en een slechte stoelgang.
Iontoforese
Ook iontoforese kan goede resultaten opleveren. Dit is een methode waarbij je bepaalde delen van de huid (waar sprake is van hyperhidrosis) onderdompelt in water. Vervolgens wordt hier een zwakke elektrische lading doorheen geleid. Deze zwakke elektrische stroom bevat geladen ionen die de activiteit van de zweetklieren remmen.
Hierdoor transpireer je minder snel. Het gaat helaas wel om een tijdelijk effect. Het overmatig zweten verdwijnt meestal voor ongeveer vier dagen. Dit effect houdt langer aan als je de therapie vaker ondergaat.
Botox tegen overmatig zweten
Een andere behandeloptie is botox. Hierbij worden botuline injecties in de huid gespoten. Het gaat om kleine injecties botuline toxine. Een eiwit dat verkregen wordt uit het bacterie Clostridium botulinum. Dit eiwit blokkeert de werking van zenuwen die de eccriene zweetklieren triggeren. Het zweten neemt hierdoor af.
Botuline injecties in de oksels geeft goede resultaten. Voor de handen zit het iets ingewikkelder in elkaar. Aan de handen bestaat namelijk het risico dat de handspieren gedurende enkele weken tot maanden verlamd raken. Om die reden wordt de behandeling niet overal meer uitgevoerd.
Operaties
Als bovenstaande behandelingen niet helpen, of er sprake is van ernstige gevallen van overmatig zweten, kan een operatie mogelijk helpen. Wel is er hierbij een risico op ernstige bijwerkingen. Een manier van opereren is sympathectomie. Hierbij wordt de zenuwtoevoer naar de zweetklieren doorgesneden of geblokkeerd.
Als ze doorgesneden worden, zijn de zweetklieren vernietigd en gaat het om een blijvend effect. Meestal blijft hyperhidrosis bij een blokkade ongeveer één tot twee jaar weg. Ook kunnen de zweetklieren zelf verwijderd worden, dit noem je curettage. Of zowel de zweetklieren als een stuk huid, dit noem je excisie. Hierbij kunnen helaas wel grote littekens achterblijven.
