Hyperkeratose: verdikte huid

Luus
04 september 2023

Hyperkeratose is een onschuldige huidklacht, waarbij er een droge, ruwe verdikte huid optreedt. Vaak is het een uiting van een onderliggende huidklacht. Maar het kan ook zo zijn dat je alleen last hebt van hyperkeratose. Dit is bijvoorbeeld het geval bij eelt. In deze blog vertel ik je alles over hyperkeratose en hoe je dit het beste kunt behandelen!

Nieuwsgierig geworden? Lees dan hieronder verder!


Wat is hyperkeratose?

Hyperkeratose is eigenlijk gewoon de medische term voor verdikking van de huid. Het gaat hierbij niet om een huidaandoening. Maar om een symptoom van een huidaandoening, waarbij de bovenste laag van de huid verdikt is door een ophoping van keratine. Dit kan gaan om een extreem verdikte huid dat voor veel klachten zorgt. Maar ook voor een minimale verdikking, waar je niet super veel van merk.

Desalniettemin kunnen beide vormen van hyperkeratose wel heel vervelend zijn. Als de huid dikker wordt zie je dit namelijk niet alleen zitten, je voelt het ook. En dit kan behoorlijk gevoelig zijn. Bovendien kan hyperkeratose over het hele lichaam voorkomen. En de ene plek is natuurlijk vervelender dan de ander.

Ondanks dat hyperkeratose als een onschuldige huidklacht wordt gezien, kan het wel fijn om toch iets aan de aandoening te doen. Onderaan deze blog geef ik daarom min tips!


Oorzaak hyperkeratose huidziekten

Hyperkeratose kan dus op verschillende delen van je lichaam ontstaan. Maar ook door verschillende factoren veroorzaakt worden. Het kan gaan om een fysieke oorzaak, maar ook om interne oorzaken. Ze zorgen beide voor een overmatige productie van keratine.

Keratine is een taai, onoplosbaar eiwit dat in je opperhuid, haren en nagels zit. Door deze overmatige productie van keratine neemt het aantal huidcellen met keratine ook toe, waardoor de huid dikker wordt en ruw aanvoelt. Hieronder heb ik een aantal voorbeelden gezet, waardoor hyperkeratose veroorzaakt kan worden.

1. Wrijving en druk

Een mogelijke oorzaak van hyperkeratose is wrijving en druk over je huid. Het gaat dan met name om langdurige wrijving in combinatie met (overmatige) druk. De reden dat hyperkeratose veroorzaakt kan worden door wrijving, is omdat je huid zich dan gaat verdedigen. Je lichaam tenslotte niet dat je huid kapot gaat als er (overmatige) druk of wrijving op komt te staan.

Het gevolg hiervan is dat je bovenste huidlaag dikker wordt. Eigenlijk dus een gewenste beschermingsreactie! Je ziet hyperkeratose daarom ook vaak op de voetzolen en handen zitten. Vooral als je veel op blote voeten loopt, omdat de huid dan constant wordt blootgesteld aan druk en wrijving, ontstaat hyperkeratose sneller.

2. Huidontsteking

Ook als je last hebt van een huidaandoening waarbij sprake is van een ontsteking, kan de huid dikker worden. Dit is bijvoorbeeld het geval bij psoriasis, bepaalde vormen van eczeem, actinische keratosen en ichthyosis. De huidaandoeningen hebben verschillende oorzaken, maar gaan wel gepaard met een abnormale deling van je huidcellen.

3. Huid infecties

Ook infecties kunnen ervoor zorgen dat de huid dikker wordt. Zo gaan schimmelinfecties vaak gepaard met afschilfering van de hoornlaag (je bovenste huidlaag). Denk aan: zwemmerseczeem en voetschimmel. Dit is op zich niets ernstigs, maar als dit proces verstoord raakt kan er hyperkeratose ontstaan. En dus een verdikte huid.

Maar ook andere infecties, zoals besmetting met het HPV virus kan zorgen voor hyperkeratose. Meestal gaat het dan om een klein, oppervlakkig korstje of bultje. Zoals een koortslip, wratten en genitale wratten.

4. Irritatie

Het klinkt misschien een beetje gek, maar ook irritatie kan een verdikte huid veroorzaken. Dit komt omdat langdurige irritatie vaak ook een ontstekingsreactie en beschermingsreactie van je huid veroorzaakt. Hierdoor kan je bovenste laag van de huid dikker worden.

5. Genetische factoren

In tegenstelling tot wat sommige websites schrijven kun je hyperkeratose niet overerven. Maar er kan wel sprake zijn van een erfelijke huidaandoening waarbij ook hyperkeratose optreedt. De huidaandoening is dan erfelijk bepaald en het feit dat de huid verdikt raakt is dan dus een gevolg van de huidklacht. Dit is bijvoorbeeld het geval bij keratosis pilaris, psoriasis en eczeem.

Hoe ziet hyperkeratose eruit?

Hyperkeratose is dus lang niet altijd een huidklacht op zichzelf, maar vaker een uiting van een onderliggende huidaandoening waarbij de huid verdikt raakt. De reden dat de huid dikker wordt, is het gevolg van een abnormale keratine productie. Een eiwit dat zich in de cellen van je huid, haar en nagels bevindt.

Deze vorming van extra keratine zorgt vervolgens voor een abnormale deling van je huidcellen, waardoor de hyperkeratose zichtbaar wordt. Om die reden zit hyperkeratose ook vaak op plekken van de huid met overmatige druk en wrijving, zoals de voeten en handen. Zeker als je veel op blote voeten loopt. Hieronder heb ik de symptomen gezet:

Is hyperkeratose gevaarlijk?

Hyperkeratose zelf vormt over het algemeen geen direct gevaar. Het gaat meestal om een huidaandoening waarbij de bovenste huidlaag (je hoornlaag) verdikt raakt door een ophoping van keratine. Meestal veroorzaakt als beschermingsreactie op bepaalde uitlokkende prikkels, zoals: wrijving, permanente druk of andere irriterende invloeden.

Hoewel hyperkeratose doorgaans niet gevaarlijk is, kan het wel vervelende symptomen met zich meebrengen. Zo kan hyperkeratose bijvoorbeeld zorgen voor jeuk, pijn, een ongemakkelijk gevoel en vervelende schilfers. Bovendien vinden veel mensen de hyperkeratose vorming ook cosmetisch storend.

Daarnaast kan hyperkeratose natuurlijk wel een uiting zijn van een aandoening van de huid waarbij behandeling van de huid wel wat noodzakelijker is. Dit is bijvoorbeeld het geval bij actinische keratosen. Een voorstadia van huidkanker. In die zin is hyperkeratose wel wat 'gevaarlijker'. Als je je zorgen maakt over de diagnose, kan het fijn zijn om even langs de huisarts te gaan. Hij of zij kan dit vaak snel beoordelen!


Is hyperkeratose besmettelijk?

Hyperkeratose is niet besmettelijk. Het is een huidaandoening die ontstaat door een ophoping van keratine. Dit is een natuurlijk voorkomend eiwit in de huid. Het kan optreden als reactie op verschillende factoren, maar kan niet worden overgedragen van persoon op persoon. Het is een veelvoorkomende huidaandoening, maar geen besmettelijke ziekte.

Eén uitzondering daargelaten: een schimmelinfectie van de huid of nagels. Hierbij kan ook schilfering of hyperkeratose optreden en deze huidschilfers zijn wel besmettelijk. Een schimmelinfectie is vaak goed te herkennen. Lees hier meer over schimmelinfecties van de huid.

Hyperkeratose behandeling

De behandeling van hyperkeratose hangt vooral af van de oorzaak. Zo kun je hyperkeratose als gevolg van een ontsteking het beste behandelen door eerst de ontsteking aan te pakken. Terwijl hyperkeratose door eelt aan de voetzolen weer een hele andere aanpak nodig heeft.

Wel is het zo dat al deze vormen één ding gemeen hebben. En dat is dat de huidcellen abnormaal delen, waardoor er een verdikking van de huid optreedt. Fijne ingrediënten om dan te smeren zijn: ureum en salicylzuur.

Beide hebben namelijk een afschilverend effect op de huid, waardoor de huid dunner en zachter wordt. Hieronder heb ik een aantal goede producten gezet om hyperkeratose symptomen te verminderen:


Huidklachten met hyperkeratose behandelen

Vaak is hyperkeratose een symptoom van een onderliggende huidaandoening. Het is dan belangrijk om deze oorzaak (de huidaandoening) aan te pakken, om zo ook de hyperkeratose klachten te verminderen.

Over veel huidklachten, die gepaard gaan met hyperkeratose, heb ik een blog geschreven. Met daarin al mijn tips om de huidklacht en hyperkeratose symptomen te behandelen. Hieronder vind je de verschillende vormen van hyperkeratose bij huidaandoeningen!

Hyperkeratose huid

  • Ouderdomswratten: dit zijn onschuldige, ruwe pigmentvlekjes die op latere leeftijd optreden als gevolg van blootstelling aan zonlicht.
  • Actinische keratose: bij actinische keratose is er sprake van een niet genezend wondje. Het is een voorstadia van huidkanker.
  • Keratosis pilaris: een veelvoorkomende huidaandoening waarbij er kleine, ruwe bultjes op de huid ontstaan. Meestal op de armen, benen en billen.
  • Psoriasis: een chronische huidaandoening waarbij er schilferige, jeukende plekken op de huid ontstaan als gevolg van een ontstekingsreactie van de huid.
  • Zwemmerseczeem: een veelvoorkomende huidaandoening die wordt veroorzaakt door een schimmelinfectie en zich uit in jeuk, roodheid en schilfering tussen de tenen en voetzolen.
  • Wratten: goedaardige huid tumoortjes veroorzaakt door het humaan papillomavirus (HPV). Ze zien eruit als kleine, ruwe bobbeltjes op de huid.

Hyperkeratose voeten en handen

Hyperkeratose nagel

  • Psoriasis nagel: een aandoening waarbij de nagels abnormaal groeien en er veranderingen aan de nagels optreden, waaronder een verandering van kleur, textuur en vorm. Als gevolg van psoriasis.
  • Schimmelnagels: ook wel bekend als kalknagels, zijn een nagelaandoening veroorzaakt door schimmelinfecties die leiden tot verkleuring, verdikking en broosheid van de nagels.