Salicylzuur: alles wat je moet weten

Luus
16 maart 2023

Een ingrediënt waar ik als huidtherapeut groot fan van ben is salicylzuur. Je kunt het namelijk voor allerlei huidklachten inzetten. Denk aan: mee eters, het verwijderen van dode huidcellen, het verzachten van eelt en/of het verminderen van onzuiverheden. Maar waar moet je op letten als je salicylzuur koopt? En misschien wel nog belangrijker, welke producten met salicylzuur zijn het proberen waard? Ik vertel het je allemaal in deze blog!

Wat is salicylzuur?

Steeds meer cosmetica merken promoten het, maar wat is salicylzuur eigenlijk? Salicylzuur is een witte stof (C7H6O3) dat zowel natuurlijk als synthetisch kan zijn. De natuurlijke vorm wordt gewonnen uit planten en de synthetische vorm wordt kunstmatig gemaakt doormiddel van een chemische proces. De uitleg van dit proces bespaar ik jullie..

Synthetische salicylzuur is met name heel populair in de cosmetische,- en medische industrie. Je vindt het ingrediënt daarom zowel terug in cosmetica producten als in medicijnen. Dit komt voornamelijk door de ontstekingsremmende en exfoliërende eigenschappen dat het zuurtje heeft.

Salicylzuur in cosmetica

Salicylzuur is een actief ingrediënt die je tegenwoordig in veel cosmetische ingrediëntenlijsten ziet staan. Andere termen voor salicylzuur zijn: salic acid, salicylic acid, beta-hydroxyzuur of BHA. Het wordt voornamelijk toegevoegd om onzuiverheden te verminderen, maar salicylzuur helpt ook bij celvernieuwing.

Om die reden wordt salicylzuur vaak toegevoegd aan producten voor de acne gevoelige huid, anti-eelt producten en anti age crèmes. Zo heb je salicylzuur gel, salicylzuur lotion, salicylzuur zalf, salicylzuur crème en salicylzuur exfoliant. Hieronder vind je een lijst van mijn favoriete producten met salicylzuur! Deze staan ook onderaan de blog met wat extra uitleg.


Salicylzuur in medicijnen

Ook in geneesmiddelen kom je salicylzuur, of afgeleide van salicylzuur, tegen. Met als bekendste voorbeeld: het aspirine. Hier zit acetylsalicylzuur in. Dit zorgt er onder andere voor dat een aspirine koorts verlaagt en een ontstekingsremmend effect heeft.

Een ander geneesmiddel waar salicylzuur in verwerkt kan zitten zijn anti-wratten producten. Bijvoorbeeld een wratten spray of crème. Dit komt, omdat salicylzuur de eigenschap heeft om de huid te exfoliëren. De bovenste laag van de wrat los op, waardoor het minder zichtbaar wordt.


Wat doet salicylic acid?

Salicylzuur is dus eigenlijk een multifunctioneel ingrediënt. Afhankelijk van de gebruikte concentratie salicylzuur heeft het zowel cosmetische als medische doeleinden. De belangrijkste eigenschappen van salicylzuur zijn:

1. Exfoliërende werking

Allereerst is salicylzuur een ster in het exfoliëren van de huid. Dit houdt in dat het zuurtje de bovenste huidlaag met dode huidcellen versneld kan laten afschilveren. De dode huidcellen verbranden door het zuurtje en maken plaats voor nieuwe huidcellen. Doordat deze huidcellen sneller afschilveren, gaat je huid ook sneller nieuwe gezonde huidcellen aanmaken.

Het gevolg? Een stralende, meer egale huid en minder doffe huid. Eigenlijk vergelijkbaar met de werking van een scrub, alleen alleen dan veel huidvriendelijker. Een scrub haalt namelijk op mechanische wijze dode huidcellen van de huid, waardoor ook de normale huid eronder beschadigd. Salicylzuur daarentegen verwijdert de dode huidcellen op chemische wijze en laat de gezonde huid met rust.

2. Ontstekingsremmend effect

Naast het stimuleren van een gezonde huid, heeft salicylzuur ook een kalmerende en ontstekingsremmende werking op de ontstoken huid. Om die reden wordt het zuur ook toegevoegd aan koortsverlagende medicijnen, zoals aspirine en ontstekingsremmende cosmetica producten.

Door de antimicrobiële werking van salicylzuur kan het zuurtje bacteriën die verantwoordelijk zijn voor acne klachten verminderen. In aspirines werkt het zuurtje weer net iets anders. Hierin remt het de synthese van prostaglandinen. Dit zijn stoffen die onder andere verantwoordelijk zijn voor ontstekingsreacties in ons lichaam. Op die manier heeft het zuur dus ook een ontstekingsremmende werking.


Waar is salicylzuur goed voor?

Bijna ieder huidtype heeft baat bij het smeren van salicylzuur. Het zuurtje lost tenslotte de bovenste huidlaag op, waardoor de huid sneller vernieuwd en de aanmaak van een nieuwe gezonde huid wordt gestimuleerd. Wel is het zo dat er bepaalde huidtypes zijn die met name veel profijt hebben aan het smeren van dit zuurtje. Hieronder leg ik deze huidtypes kort uit!

Salicylzuur vette huid

Bij de vette huid en gecombineerde huid is de talgproductie uit balans. Er wordt meer talg aangemaakt dan zou moeten, waardoor de huid vet aanvoelt en er glimmend uit ziet. Salicylzuur kan hierin uitkomst bieden. Dit zuurtje is namelijk in staat om overtollig talg van de hoornlaag op te lossen. Hetzelfde geldt voor talg in verstopte talgklieren. Op die manier maakt het de vette huid minder vet.

Een concentratie van 1% - 2% salicylzuur is vaak voldoende om de vette huid minder vet te maken. Heb je juist een droge huid? Dan kun je beter gaan voor glycolzuur. Dit zuurtje heeft effect op je bovenste huidlaag en houdt van water in plaats van vet en kan zo de huidhydratie verbeteren.

Heb je een droge huid, maar ook een gevoelige huid? Dan kun je toch beter voor salicylzuur gaan. De gevoelige huid reageert namelijk sneller op glycolzuur (AHA zuren) dan op salicylzuur (BHA zuren). Dit maakt glycolzuur iets minder geschikt voor de gevoelige huid.

Tenzij je het AHA exfoliant van Paula's Choice gebruikt. Dit exfoliant bevat AHA, maar dan hele milde vormen. Wat het een heel geschikt exfoliant maakt voor de gevoelige droge huid.


Salicylzuur onzuivere huid of acne gevoelige huid

Ook voor de onzuivere huid bied salicylzuur uitkomst. Sterker nog, het is één van de beste oplossingen bij acne en ook salicylzuur tegen mee eters wordt veel ingezet. Het zuur werkt namelijk tot diep in je poriën in plaats van alleen op de dode huidcellen. Het weekt op die manier overtollig talg op van de bovenste huid, maar dus ook uit de verstopte poriën.

Hierdoor zullen mee eters en verstopte talgklieren verminderen. Hetzelfde geldt voor de aanwezigheid van eventuele pukkeltjes en puistjes. Salicylzuur heeft namelijk ook een ontstekingsremmende functie, waardoor onzuiverheden en roodheden kan verminderen.

Een concentratie van 2% salicylzuur is vaak al voldoende om puistjes, mee eters en andere onzuiverheden te verminderen. Eventueel kun je ook nog een huidtherapeut bezoeken voor een chemische peeling, waarbij vaak een concentratie van 20% gebruikt wordt.

Heb je het idee dat je juist meer onzuiverheden hebt gekregen na gebruik van salicylzuur? Dit kan een tijdelijke reactie van je huid zijn. Je noemt het ook wel purging. Lees hier meer over deze reactie: Purging huid.


Salicylzuur keratotis pilaris

Ook bij keratosis pilaris bultjes kan salicylzuur uitkomst bieden. Net als bij mee eters is er bij keratosis pilaris sprake van verstoppingen. Alleen dan om verstoppingen van de haarzakjes in plaats van de poriën. Er ontstaan zo kleine, rode, bultjes die ruw aanvoelen.

De keratosis pilaris bultjes zitten vooral op de bovenarmen, bovenbenen en billen. Een concentratie van 2 tot 6% salicylzuur werkt vaak al goed in het bestrijden van deze bultjes. Zitten de bultjes niet op je lichaam maar op je gezicht? Kies dan liever voor een lagere concentratie van 2%.


Salicylzuur eczeem huid met schilfers

Ook tegen huidproblemen die gepaard gaan met veel schilfering kan salicylzuur effectief worden ingezet. Het zuur heeft namelijk een keratolytische werking op de huid. Dit betekent dat het in staat is om dode huidcellen te verwijderen. De schilfers zullen zo sneller afschilveren, waardoor de huid soepeler, minder ruw en glad aanvoelt.

Om die reden wordt salicylzuur vaak toegevoegd aan producten tegen psoriasis klachten. Bij psoriasis groeit de bovenste hoornlaag namelijk te snel, waardoor er schilfers en verdikkingen ontstaan. Salicylzuur kan deze verdikkingen verweken.

Op eczeem klachten met schilfers zou ik het zuurtje minder snel smeren. Bij eczeem is namelijk vaak sprake van een beschadigde huid, waardoor salicylzuur vrij heftig kan zijn. Met uitzondering van seborroïsch eczeem. Bij deze vorm van eczeem ontstaan er allemaal vettige schilfers op de huid die maar lastig losweken. Salicylzuur zorgt ervoor dat de schilfers versnelt afschilveren.


Salicylzuur eelt

Ook eelt onder voeten en eelt op handen kan behandeld worden met salicylzuur. Vaak gaat het dan om een eelt crème of zalf, waaraan het zuur is toegevoegd. Het zuur weekt de bovenste dode huidlaag op, waardoor de eeltlaag zachter wordt. Meer weten over salicylzuur in eeltcrèmes? Bekijk dan mijn Beste eeltcreme blog.

Salicylzuur wratten

Hetzelfde geldt voor anti-wratten producten. Ze verweken de bovenste laag, waardoor wratten steeds kleiner worden als je de behandeling herhaalt. Een concentratie van 8 tot 12% salicylzuur werkt vaak het beste. Gebruik je salicylzuur zalf tegen wratten? Dan zit hier vaak een concentratie van 20-40% in.

Hoe salicylzuur gebruiken?

Breng salicylzuur bij voorkeur 's avonds aan en bouw het gebruik ervan langzaam op. Het zuurtje maakt je huid gevoeliger voor licht, dus als je het 's ochtends aanbrengt verhoogt dit de kans op pigmentvlekken en andere vormen van zonschade.

Begin eerst met één avond per week en verhoog dit iedere week met één extra avond. Ik zou het zelf niet vaker dan om de avond gebruiken, omdat salicylzuur vet oplossend werkt. Je wilt voorkomen dat je hierdoor een droge huid krijgt.

Is je huid erg vet en merk je dat salicylzuur goed werkt? Dan zal dagelijks gebruik niet zo snel problemen geven. De volgorde die je het beste kunt aanhouden in je huidverzorgingsroutine is het volgende. Vergeet niet het handen wassen, nadat je salicylzuur op je gezicht hebt aangebracht.

  • Stap 1. Gezicht reinigen
  • Stap 2. Salicylzuur aanbrengen, laat ongeveer 1 minuut goed intrekken
  • Stap 3. Optioneel serum aanbrengen
  • Stap 4. Nachtcrème aanbrengen

Wat is het verschil tussen salicylzuur en glycolzuur?

Salicylzuur en glycolzuur zijn één van de meest gebruikte zuren in cosmetica. Maar wat is nou precies het verschil tussen beide zuren? Hieronder leg ik de belangrijkste verschillen uit!

Werkingsdiepte

Allereerst houdt de chemische verbinding van salicylzuur (BHA) van vet en de chemische verbinding van glycolzuur (AHA) juist van water. Dit zorgt ervoor dat salicylzuur zowel dode huidcellen op het huidoppervlakte losweekt, als talg in je poriën.

Glycolzuur daarentegen werkt alleen in op de dode huidcellen van het huidoppervlakte. Dit verklaart ook meteen waarom salicylzuur effectief werkt tegen een vette of onzuivere huid. En glycolzuur juist bij een droge huid of huidveroudering.

Type producten

Salicylzuur vind je daarom vooral terug in acne producten en anti-eelt producten. Glycolzuur daarentegen is juist weer een fijn product om de huid textuur te verbeteren. Denk aan: fijne lijntjes, rimpels en pigmentvlekken.

Bijwerkingen

Ook de mogelijke bijwerkingen van beide zuren verschillen. Zo geeft salicylzuur vooral irritatie en uitdroging als bijwerking. En glycolzuur kan de huid gevoelig maken voor zonlicht en ook irritatie uitlokken. Over het algemeen is het zo dat de kans op eventuele irritaties bij salicylzuur minder groot is dan bij glycolzuur. Om die reden adviseer ik salicylzuur aan een droge huid dat ook gevoelig is.

Salicylzuur bijwerkingen

Cosmetische producten met salicylzuur zullen niet zo snel bijwerkingen geven, omdat de gebruikte concentraties relatief laag zijn en het maar op kleine oppervlakken gebruikt wordt. Mocht er wel een bijwerking optreden, dan gaat het meestal om: branderigheid, irritatie en/of droogheid. Je kunt het gebruik dan afbouwen of er helemaal mee stoppen.

Ben je allergisch voor aspirine? Dan is het wel belangrijk om even extra op te letten. De kans is namelijk aanwezig dat acetylsalicylzuur in aspirine de allergie veroorzaakt, waardoor je ook allergisch kunt zijn voor een cosmetisch product met salicylzuur.

Is salicylzuur gevaarlijk?

Het zuur is niet gevaarlijk. Wel moet je er voorzichtig mee zijn, want het blijft een chemisch zuur. Gebruik het daarom niet te vaak, bouw het langzaam op en pas op met zonlicht. Het zuurtje maakt de huid namelijk extra kwetsbaar voor schade van de zon. Smeer je huid goed in met een huidvriendelijke zonnebrand (zie: Huidvriendelijke zonnebrandcrèmes)

Daarnaast is het belangrijk om je huid in de gaten te houden. Merk je dat je huid droog wordt? Dan kun je het zuur beter wat minder vaak aanbrengen. Een branderig gevoel aan het begin is ook niets om je zorgen over te maken. Zeker niet als er sprake is van een beschadigde huid kan dit branderige gevoel optreden. Dit hoort wel bij regelmatig gebruik minder te worden. Zelf voel ik bijvoorbeeld niets meer.

Salicylzuur zwanger

Ik krijg regelmatig de vraag of je salicylzuur mag gebruiken tijdens de zwangerschap. Het lastige is dat hier geen duidelijk antwoord op is. Over het algemeen hoort het zuur geen problemen te geven als je zwanger bent. In cosmetica worden namelijk relatief lage concentraties gebruikt. Van deze concentraties is bekend dat ze niet schadelijk zijn voor de ongeboren baby.

Maar in hoge concentratie kan het zuurtje wél de placenta passeren. Deze concentraties vind je niet in producten op mijn website, maar ik snap heel goed dat je tijdens je zwangerschap nul risico's wilt nemen en het zuur even negen maanden laat staan! Misschien ook interessant: Beste baby huidverzorging en Productadvies zwangerschap.

Waarop letten salicylzuur kopen?

  • Zorg dat het product minimaal 0.5% salicylzuur bevat, anders zal het weinig doen.
  • Zorg dat de pH waarde van het product niet hoger dan 5 is, want dit neutraliseert het zuurtje.
  • Kies het liefste voor een product, waaraan ook kalmerende en hydraterende ingrediënten zijn toegevoegd. Met name voor de gevoelige huid is dit belangrijk.
  • Laat een product met parfum en geurstoffen liever staan.

Hoeveel salicylzuur heb ik nodig?

Als je een product met salicylzuur wilt kopen, is het ook goed om van te voren te bepalen welk huidprobleem je wilt behandelen. Zo heb je voor bepaalde huidklachten een hogere concentratie salicylzuur nodig om daadwerkelijk effect te zien. Hieronder heb ik concentraties gezet die worden aanbevolen om het gewenste resultaat te behalen:


Hoe vaak salicylzuur gebruiken?

Ga je voor het eerst een product met salicylzuur gebruiken? Bouw dit gebruik langzaam op. Begin bijvoorbeeld met twee avonden per week en verhoog dit iedere week met één extra avond. Afhankelijk van hoe je huid aanvoelt. Merk je dat je huid heftig op het zuurtje reageert (roodheid, droge huid, huiduitslag) dan zou ik de frequentie weer verlagen.

Hoe lang salicylzuur intrekken?

Afspoelen van salicylzuur is niet nodig. Je kunt producten met salicylzuur dus gewoon laten intrekken zoals je met een gewone crème, zalf of gel ook zou doen. Meestal gaat dit intrekken vrij snel. Er hangt niet echt een tijd aan vast. Zelf houd ik ongeveer een minuut aan, voordat ik mijn serum en crème aanbreng. Maar je voelt vaak zelf wel aan of het product is ingetrokken of niet.

Beste salicylzuur producten

Het zuur vind je tegenwoordig steeds vaker terug op cosmetische verpakkingen. Toch zou ik niet ieder product smeren. Hieronder lees je welke verschillende producten ik wel en niet zou smeren. Inclusief een aantal product tips!

Salicylzuur cleanser

Een salicylzuur cleanser is zeker het proberen waard! Met name als je last hebt van verstopte poriën, witte mee eters, zwarte mee eters of puistjes kan een reiniger met salicylzuur helpen. De reiniger verwijdert niet alleen vuil en overtollig talg van de huid, maar heeft ook een diep reinigende werking.

Laat de cleanser bij voorkeur altijd eventjes intrekken, voordat je het afspoelt. Op die manier profiteer je nog meer van de toegevoegde ingrediënten! Goede voorbeelden heb ik hieronder gezet. Een uitgebreide Dr Leenarts salicylzuur review vind je hier: Drs Leenarts review. En een uitgebreide ZARQA reiniging review hier: ZARQA review.

Salicylzuur creme

Wat je ook steeds vaker tegenkomt is een creme met salicylzuur. Ze zijn vaak gericht op het aanpakken van mee eters, puistjes en andere acne klachten. Toch zou ik niet al te veel van deze crèmes verwachten. De gebruikte toevoeging van het zuur is vaak relatief laag.

Wel kan een salicylzuur crème effectief worden ingezet bij eelt klachten, keratosis pilaris, hyperkeratose, psoriasis en/of wratten. Helaas zijn producten met hoge concentraties salicylzuur vrijwel altijd op recept verkrijgbaar. Behalve eelt crèmes en bodycrèmes die vooral als doel hebben om een zachtere huid te creëren. Twee goede voorbeelden zijn:


Exfoliant salicylzuur (peeling)

Met name een exfoliant met salicylzuur kan ik echt aanraden! Ik vind dit zelf een vrijwel een onmisbare stap in een huidverzorgingsroutine. Vooral als je last hebt van puistjes, mee eters of andere onzuiverheden kan een exfoliant uitkomst bieden. Het exfoliant vermindert niet alleen verstoppingen en ontstekingen, maar stimuleert ook nog huidvernieuwing. Een win-win dus!

Hieronder heb ik een aantal goede voorbeelden gezet. Of bekijk mijn blog: Beste exfoliant. Ook kinderen kunnen een salicylzuur product gebruiken. Mijn voorkeur gaat dan uit naar de dr leenarts salicylzuur gel. Verder hebben drie Instagram volgers het Paula's Choice BHA exfoliant gebruikt (product 1). Hieronder zie je één foto hiervan. Bekijk alle foto's hier: Paula's Choice exfoliant review.

Salicylzuur serum

Er zijn ook salicylzuur serums. Dit zou ik persoonlijk niet zo snel smeren. Ik zou eerder voor een goed exfoliant gaan. Dit werkt veel effectiever. Combineer dit eventueel met een verzorgende serum, waaraan zowel kalmerende als beschermende ingrediënten zijn toegevoegd. Benieuwd welke serums ik adviseer? Bekijk dan mijn lijst met Beste serums!

Salicylzuur gezicht masker

Ook een salicylzuur masker zou ik zelf niet zo snel kopen. Kies liever voor een exfoliant. Een exfoliant hoef je namelijk niet af te spoelen, waardoor het zuurtje de hele nacht kan inwerken. De combinatie van zowel een masker als exfoliant zou ik ook niet zo snel doen. Wel kun je het exfoliant eventueel afdekken met een vette crème. Op die manier creëer je toch een soort masker gevoel. Bovendien zorgt het ervoor dat het ingrediënt effectiever en dieper in je gezicht trekt.


Salicylzuur zalf

Naast een salicylzuur crème en een salicylzuur serum heb je ook nog zalven met salicylzuur. Deze worden met name gebruikt voor het lichaam. Bijvoorbeeld om wratten of likdoorns te verminderen. Of voor het behandelen van grote oppervlakten. De meeste positieve salicylzuur zalf ervaringen bij wratten en likdoorns worden bereikt wanneer er een minimale concentratie van 20% salicylzuur wordt gesmeerd. Helaas is 20 tot 40% salicylzuur zalf wel alleen op recept verkrijgbaar.